Merhaba, Yeşil Büyüme'nin Haftalık Bülteni'ne hoş geldiniz. Sürdürülebilirlik alanında çabalar somutlaşır ve yoğunlaşırken siz de olan biteni yakından takip edin. Keyifli okumalar!

Bu bültende ele aldığımız başlıca konular şu şekilde;

• İklim Değişikliği Gıda Fiyatlarını Artırıyor

• UNDP, Türkiye'de Sıfır Atık İçin Yeni Girişim Başlattı

• Avrupa Finansal Raporlama Danışma Grubu (EFRAG) Sürdürülebilirlik Raporlaması Çalışmalarında İlerleme Kaydediyor

• Savunma Sanayii ve ESG Yatırımları

• STK’lar ve Vatandaşlardan Avrupa Komisyonu’na Taksonomi Davası

HAFTANIN SPONSORU

Ücretsiz Yeşil Büyüme Webinarı

🌍 Etkinlikte, Avrupa Birliği’nin en güncel sürdürülebilirlik düzenlemeleri olan CSRD (Kurumsal Sürdürülebilirlik Raporlama Direktifi) ve ESRS (Avrupa Sürdürülebilirlik Raporlama Standartları) ile gelen yeni gereksinimlerin finans sektöründe yer alan şirketlere olan etkilerini masaya yatıracağız.

💡 Webinar İçeriği:

• Sürdürülebilir Finansın Önemi: ESG faktörlerinin finansal karar süreçlerine entegrasyonu

• ESRS ve CSRD’nin Rolü: Sürdürülebilirlik raporlamasının finansa etkileri

• Etki Analizi: Yeni raporlama standartlarının getirdiği zorluklar ve fırsatlar

• Uygulama Örnekleri: CSRD ve ESRS raporlama pratikleri

Yaklaşık 1 saat sürecek olan webinarda, AB Taksonomisi’nin sürdürülebilir finans içindeki yerini temel seviyede anlamış olacak ve gelecekteki daha derinlemesine eğitimler için hazırlıklı hale geleceksiniz.

📅 Tarih: 17 Eylül | 🕑 Saat: 14:00 - 15:30

TÜRKİYE’NİN NET-SIFIR YOLCULUĞU

İklim Değişikliği Gıda Fiyatlarını Artırıyor

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), iklim değişikliğinin Türkiye’de gıda fiyatları üzerindeki etkilerini inceleyen bir yazı yayımladı. Ekonomistler Aslıhan Atabek Demirhan ve S. Simin Bayraktar’ın kaleme aldığı yazıda, artan sıcaklıklar, uzayan kuraklık dönemleri ve şiddetli hava olaylarının tarımsal üretim ve gıda enflasyonuna olumsuz etkileri vurgulandı.

Son yıllarda sıklaşan aşırı hava olayları, özellikle taze meyve ve sebze fiyatlarında büyük artışlara neden oluyor. Meteoroloji verilerine göre, 2020 sonrası dönemde sıcaklıklar yükselirken yağışlar azaldı. Bu durum, ürün verimliliğini düşürüp üretim maliyetlerini artırdı. Özellikle Mersin, Adana, Antalya, Hatay ve Muğla gibi Akdeniz illerindeki kuraklıklar, gıda üretimi ve fiyatları üzerinde baskı oluşturuyor.

2020 öncesinde yaz aylarında taze meyve ve sebze fiyatları enflasyona genellikle negatif etki yaparken, 2020 sonrası dönemde bu durum tersine döndü. TCMB uzmanlarına göre, bu değişimde pandemi, tedarik zinciri aksaklıkları ve jeopolitik gelişmeler kadar, iklim değişikliğinin de payı büyük.

TCMB, iklim değişikliğinin sadece çevresel değil, aynı zamanda ekonomik bir tehdit olarak değerlendirilmesi gerektiğine dikkat çekiyor. Artan sıcaklık ve azalan yağışların gıda fiyatları üzerinde ciddi enflasyonist baskı oluşturduğu ve bu durumun Türkiye gibi gelişmekte olan ülkeler için kritik önem taşıdığı belirtiliyor.

Analizin tamamına buradan erişebilirsiniz.

UNDP Türkiye'de Sıfır Atık İçin Yeni Girişim Başlattı

Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP), Türkiye’de sıfır atık yaklaşımıyla kentsel atık yönetimini iyileştirmeyi ve sosyal uyumu güçlendirmeyi hedefleyen yeni bir proje başlattı. Türkiye'nin sekiz belediyesinde uygulanacak olan proje, atık yönetimi sistemlerini geliştirmeye ve çevre koşullarını iyileştirmeye odaklanıyor.

ABD Nüfus, Mülteciler ve Göç Bürosu (USBPRM) tarafından sağlanan yaklaşık 4,5 milyon dolarlık bütçeyle finanse edilen girişim, Geçici Koruma Altındaki Suriyelilere (GKAS) ev sahipliği yapan Adıyaman, Hatay, İzmir, Kilis ve Şanlıurfa illerindeki sekiz belediyede yürütülecek. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı iş birliğiyle gerçekleştirilecek proje, belediyelerin sıfır atık uygulamalarını yaygınlaştırma ve yerel kapasiteyi artırma çalışmalarını destekleyecek.

Projede, öncelikle depremden etkilenen bölgeler dahil pilot illerdeki mevcut koşullar değerlendirildi. İzmir Konak, Şanlıurfa Haliliye ve Kilis belediyeleri için bu değerlendirme tamamlanırken, Adıyaman Merkez, Besni, Hatay Antakya, Reyhanlı ve İskenderun belediyelerinde de çalışmalar başlatıldı. Değerlendirmelerin ardından belediyelere atık toplama için gerekli ekipman desteği sağlanmaya başlandı. Proje kapsamında planlanan faaliyetler şöyle:

• Belediyelere ekipman desteğinin yanı sıra atık yönetiminde görev alan mevsimlik işçiler ve atık toplayıcıları için eğitim ve destek sağlanacak.

• Sıfır atık teşvik programları kapsamında, bölge sakinlerinin geri dönüştürülebilir atıklarını sıfır atık marketlerine getirmeleri teşvik edilecek.

Girişimle birlikte, deprem sonrası toparlanma çabalarına destek olmanın yanı sıra geri dönüşüm faaliyetlerinin artırılmasıyla, düzenli depolama sahalarındaki atık miktarının azaltılması ve bu sahalardaki çevre kirliliği ile halk sağlığı sorunlarının çözümüne katkı sağlanması hedefleniyor.

Ayrıntılı bilgiye buradan erişebilirsiniz.

KURUMSAL SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK

EFRAG Sürdürülebilirlik Raporlaması Çalışmalarında İlerleme Kaydediyor

Avrupa Finansal Raporlama Danışma Grubu (EFRAG), sürdürülebilirlik raporlaması alanındaki çalışmaları kapsamında, Avrupa Sürdürülebilirlik Raporlama Standartları'nın (ESRS) elektronik ortamda yapılabilmesi için gerekli olan Genişletilebilir İşletme Raporlama Dili (XBRL) Taksonomisi’nin geliştirilmesini tamamladı ve geçtiğimiz hafta yayımladı. Kurum, bu çalışmalar kapsamında ESRS Set 1 XBRL Taksonomi Taslağı'nı daha önce kamuoyuna sunmuş ve aldığı geri bildirimler doğrultusunda gerekli güncellemeleri yapmıştı.

EFRAG’ın Yol Haritası

EFRAG, 8 Şubat 2024 tarihinde yayımladığı ESRS Set 1 XBRL Taksonomi Taslağı için 8 Nisan 2024 tarihine kadar kamuoyundan geri bildirim topladı. Bu süreçte toplam 49 yanıt alındı ve geri bildirimler doğrultusunda taslak üzerinde değişiklikler yapıldı. EFRAG’ın stratejik yönlendirmeleri doğrultusunda nihai taksonomi Temmuz 2024’te onaylanarak Avrupa Komisyonu ve Avrupa Menkul Kıymetler ve Piyasalar Otoritesi'ne (ESMA) iletildi. ESMA, sürdürülebilirlik raporlaması için etiketleme standartlarını (RTS) geliştirecek ve ardından bu taslak da Avrupa Komisyonu’na sunulacak. EFRAG'ın da belirttiği üzere, değiştirilmiş Avrupa Tek Elektronik Formatı (ESEF) RTS'nin 2025 yılında Avrupa Komisyonu tarafından kabul edilmesi bekleniyor.

XBRL Taksonomisi’nin Önemi

XBRL (eXtensible Business Reporting Language), işletme bilgileri ve sürdürülebilirlik verilerinin elektronik iletişimi için kullanılan bir raporlama dili olup, işletme verilerinin hazırlanması, analizi ve aktarılması konusunda büyük faydalar sağlamaktadır. Bununla birlikte, sürdürülebilirlik verisinin oluşturulmasına katkı sağlayan ve bu verileri kullanan her kesime maliyet avantajı, daha fazla verimlilik, doğruluk ve güvenilirlik sunmaktadır. Sürdürülebilirlik konularında veri sunanlar, bilgilerini aynı şekilde ifade ederek bu bilgilerin kolayca paylaşılmasını ve anlaşılmasını sağlar, böylece analiz ve yorumlama süreçleri hızlanır. (KGK Bilgi Notu’ndan istifade edilmiştir.)

SEKTÖREL SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK

Savunma Sanayii ve ESG Yatırımları

Rusya’nın Ukrayna’yı işgal girişiminin ardından, Avrupa’da çevresel, sosyal ve yönetişim (ESG) odaklı yatırım fonlarının savunma sanayii hisselerine olan ilgisi hızla artıyor.

Morningstar tarafından Financial Times için yapılan bir analize göre, Avrupa ve Birleşik Krallık’taki ESG fonlarının yaklaşık üçte biri şu anda bu sektöre 7,7 milyar avro yatırım yapmış durumda. Bu rakam, 2022’nin ilk çeyreğinde yalnızca 3,2 milyar avro seviyesindeydi. Peki, bu artış savunma sanayiinin artık sürdürülebilir yatırım kapsamında değerlendirildiği anlamına mı geliyor?

Son iki yılda, Avrupa’da savunma ve havacılık sektörüne yatırım yapan ESG fonlarının sayısı üç katına çıkarak 22’den 66’ya yükseldi. Bu değişim, savunma sanayiine yatırım yapmayanların piyasanın gerisinde kalma riskiyle karşı karşıya olabileceği düşüncesinden kaynaklanıyor.

Ancak savunma sanayii yatırımlarının gerçekten sürdürülebilir olup olmadığı hâlâ tartışmalı bir konu. Bazı yatırımcılar, savunma sanayiine yapılan yatırımların, ulusal güvenliği güçlendirme gibi sosyal açıdan olumlu katkılar sağlayabileceğini savunuyor. Bununla birlikte, bu alandaki şirketlerin ve ürünlerin sürdürülebilirlik kriterlerine uygunluğunun, üretim süreci ve ürünlerin hangi ülkelere satıldığı gibi faktörlerle değerlendirilmesi gerektiği vurgulanıyor.

Birleşik Krallık ve Avrupa’da politikacılar, yatırımcıları savunma sanayiine daha fazla destek vermeye çağırırken, İngiltere’deki yeni İşçi Partisi hükümeti, ESG performansını değerlendiren kuruluşları düzenlemeye yönelik bir yasa çıkarmayı planlıyor. Bu da ESG kriterlerinin savunma sektörü üzerindeki etkisinin nasıl değişebileceğine dair önemli bir ipucu.

Sonuç olarak, savunma sanayii hisselerinin ESG fonları tarafından daha fazla benimsenmesi, yatırımcıların güvenlik ve sürdürülebilirlik arasında yeni bir denge arayışına girdiğini gösteriyor. Kulağa garip geldiğinin farkındayız ancak bu yeni yaklaşımdan bizim anladığımız, sürdürülebilir yatırım kavramının dinamik bir şekilde gelişmeye ve evrilmeye devam ettiği oluyor. Yatırımcılar için kritik olan, bu süreçte dürüst bir öz değerlendirme yaparak kurumsal uygulamaların sürekli iyileştirilmesine odaklanmak.

AB YEŞİL MUTABAKATI

STK’lar ve Vatandaşlardan Avrupa Komisyonu’na Taksonomi Davası

Avrupa Birliği'nin sürdürülebilir finans düzenlemelerinde önemli bir yer tutan AB Taksonomisi, son günlerde ciddi bir tartışmanın odağı haline geldi. Bir grup sivil toplum kuruluşu ve 35.000'den fazla vatandaş, fosil yakıtlarla çalışan uçak ve gemilerin AB Taksonomisi'ne dahil edilmesi kararı nedeniyle Avrupa Komisyonu'nu mahkemeye verdi.

Bu koalisyon, Dryade, Fossielvrij NL, Protect our Winters Austria gibi STK'ların yanı sıra Opportunity Green ve CLAW gibi hukuk uzmanlarının desteğiyle bu önemli davayı yürütüyor. Amaçları, AB Taksonomisi'nin gerçek anlamda ‘yeşil’ yatırımları tanımlaması gerektiğini savunarak, Komisyon’un son kararını gözden geçirmesini sağlamak.

AB Taksonomisi, etik ve sürdürülebilir yatırımlar için ‘altın standart’ olarak kabul edilmesi gereken bir düzenleme olarak tasarlandı. Şirketler, yatırımcılar ve politika yapıcılar için doğrulanmış bir ‘yeşil’ yatırım listesi sunarak, özel finansmanın adil ve yeşil bir geçişe yönlendirilmesini amaçlıyor. Ancak, 2023 yılının sonunda Avrupa Komisyonu, denizcilik ve havacılık sektörlerine ilişkin kriterleri AB Taksonomisi'ne ekleyerek, tamamen fosil yakıtlarla çalışan gemi ve uçakların, belirli ‘verimlilik’ kriterlerini karşıladıkları takdirde yeşil finansmana uygun olmalarını mümkün kıldı.

Bu gelişme, özellikle denizcilik ve havacılık sektörleriyle ilgili yatırımlar konusunda ciddi endişelere yol açıyor. Örneğin, mevcut kriterlere göre LNG ile çalışan dev yolcu gemileri, CO2 üretmelerinin yanı sıra atmosfere büyük miktarda metan sızdıran bu gemiler, ‘yeşil’ olarak kabul edilebiliyor. Metan, kısa vadede CO2’den 80 kat daha güçlü bir sera gazı. Havacılık sektöründe ise kriterler o kadar gevşek ki, Ryanair, easyJet ve Wizz Air’in tüm sipariş defterleri ve Airbus’ın gelecekteki teslimatlarının %90’ı, ‘yeşil’ olarak etiketlenebilir. Ancak bu kriterler, 1.5°C yol haritası ile uyumlu olmadığı gibi, uçuşların CO2 dışı etkilerini de dikkate almıyor ve düşük karbonlu alternatifler, örneğin yüksek hızlı trenler, yeterince değerlendirilmemiş durumda.

Bu beş STK, Ocak 2024'te Avrupa Komisyonu'na kriterleri gözden geçirmesi talebiyle bir başvuru yapmıştı ancak bu talep Haziran 2024'te Komisyon tarafından reddedildi. Şimdi ise, STK'lar bu kararı zorlamak amacıyla Avrupa Adalet Divanı'na dava açtı.

Bu dava, AB Taksonomisi'nin bütünlüğünü koruma açısından büyük önem taşıyor. Sürdürülebilir finansmanın, gerçekten sürdürülebilir faaliyetlere yönlendirilmesi gerekiyor ve bu dava, sektörde önemli sonuçlar doğurabilir.

Gelişmeleri yakından takip etmeye devam edeceğiz.

AB'den Yeşil Dönüşüm İçin Destek

Avrupa Komisyonu, Avrupa Birliği genelinde yeşil dönüşümü hızlandırmak ve önemli endüstriyel sektörlerde sürdürülebilirliği teşvik etmek için çeşitli devlet yardımı önlemlerini onayladı. Yenilenebilir enerji, yarı iletken üretimi ve bölgesel kalkınma alanlarına odaklanan girişimler, AB’nin Yeşil Mutabakat hedeflerine ulaşma amacını taşımakta.

Yenilenebilir Enerjiye Destek

Komisyon, yenilenebilir hidrojen üretimini desteklemek için Hollanda’nın sunduğu 998 milyon avroluk bir devlet yardım planını kabul etti. Plan, en az 200 MW kapasiteli elektroliz tesislerinin kurulmasına finansman sağlayacak ve Hollanda’nın 2025 yılına kadar 500 MW, 2030 yılına kadar ise 4 GW hedefine ulaşmasına katkıda bulunacak. Ayrıca, AB’nin 2024 yılına kadar 6 GW, 2030 yılına kadar ise 40 GW yenilenebilir hidrojen üretme hedeflerine destek olarak, sera gazı emisyonlarını azaltmada önemli bir rol oynayacak. Girişim, AB’nin Hidrojen Stratejisi ve REPowerEU Planı ile uyumlu ve fosil yakıtlara olan bağımlılığı azaltmayı ve temiz enerjiye geçişi hızlandırmayı hedefliyor.

Dijital ve Yeşil Geleceğe Yarı İletken Desteği

Yenilenebilir enerji girişimlerine ek olarak, Komisyon, Dresden’de yeni bir yarı iletken üretim tesisi kurulması için Almanya’nın sunduğu 5 milyar avroluk devlet yardımını da onayladı. Tesis, dijital ve yeşil dönüşüm için kritik öneme sahip yüksek performanslı ve enerji verimli çiplerin üretiminde gelişmiş FinFET teknolojisini kullanacak. Proje, Avrupa’nın yerel yarı iletken üretim kapasitesini artırarak dijital egemenliği sağlamayı, tedarik zinciri güvenliğini artırmayı ve ithalat bağımlılığını azaltmayı amaçlıyor. Ayrıca, bu tesisin bir fabrika olarak çalışması, Avrupa’daki KOBİ'ler, start-up’lar ve üniversiteler için inovasyonu teşvik edecek ve sürdürülebilir bir yarı iletken ekosistemi oluşturacak.

Yeşil Büyüme, kurumsal sürdürülebilirlik alanında, özellikle ESG stratejileri, raporlama ve sürdürülebilir finans konularında danışmanlık hizmetleri sunuyor ve eğitimler düzenliyor. Bunun yanı sıra, AB Yeşil Mutabakatı ve ilgili düzenlemeler çerçevesinde regülasyon takibi ve ESG uyum hizmetleri sağlayarak, şirketlerin sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşmalarına destek oluyor.

İnternet sitemizi ziyaret ederek hizmetlerimize göz atabilir ve bizimle iletişime geçebilirsiniz.

📰 BAŞKA NELER VAR?

Geçtiğimiz hafta gündeme dair basında yer alan ilgi çekici başlıklar:

• Von Der Leyen Under Pressure to Weaken EU Petrol Engine Ban

• How to Navigate The ESG Disclosure Maze

• Supply Of High-Quality Carbon Credits Must Be A COP29 Priority

• Bültende yer almasını istediğiniz konuları [email protected]üzerinden paylaşabilirsiniz.

• Haftaya yine dolu dolu bir bültende buluşmak üzere. Hoşça kalın!