Yeşil Büyüme Haftalık Bülten - 154

Merhaba değerli okurumuz!

Bu hafta gerçekleşen gelişmelerden sizler için derleyerek oluşturduğumuz başlıca analiz konuları şu şekilde;

• AB Yeşil Mutabakatı'nın İlerleme Durumu

• Limak Çimento SBTİ Onayı Aldı

• En İyi Teknik Tebliğleri Sunumu Gerçekleştirildi

• ESRS S1 Raporlamasında "Çalışanlar" ve "Çalışan Olmayan İşçiler”

• Sürdürülebilirlik Geri Planda mı Kaldı?

• EFRAG’dan KOBİ’lere ESG Rehberi

• SKDM Basitleştiriliyor

• Sürdürülebilirlikten Kaçış, Finansal Riski Büyütür

YEŞİL BÜYÜME EĞİTİM TAKVİMİ

Sürdürülebilir Finansın Temelleri Webinarı

Sürdürülebilir finans dünyasına giriş yapmak, ESG kriterlerini yakından tanımak ve sektör uygulamalarını anlamak isteyen tüm katılımcıları bu kapsamlı webinara davet ediyoruz. Bu webinarla birlikte sürdürülebilir yatırımın temellerini, yeşil taksonomi uygulamalarını ve ESG kriterlerinin finans dünyasındaki yerini öğrenerek iş süreçlerinize entegre edebileceğiniz güçlü bir altyapı kazanacaksınız.

• Tarih: 21 Mayıs 2025, Çarşamba

• Saat: 13:00 - 14:30

• Konuşmacı: Ünay Karpuz

• Zoom üzerinden çevrimiçi

ISO 14064-1 Karbon Ayak İzi Hesaplama ve Raporlama Eğitimi

Karbon ayak izi hesaplama ve sera gazı raporlaması konularında yetkinlik kazanmak isteyen tüm katılımcıları ISO 14064-1 standardına odaklanan bu kapsamlı eğitime davet ediyoruz. Eğitim kapsamında sera gazı envanteri oluşturma, emisyon hesaplama yöntemleri ve raporlama standartlarını öğrenerek hem çevresel sorumluluklarınızı yerine getirecek hem de iklim stratejilerinize bilimsel bir temel kazandıracaksınız.

• Tarih: 28 Mayıs 2025, Çarşamba

• Saat: 10:00 - 17:00

• Eğitmen: Doç. Dr. İsmail DABANLI

• Ücret: 5.000 TL+KDV

• Zoom üzerinden çevrimiçi

YENİ YAZI: Genişletilmiş Üretici Sorumluluğu (EPR)

Genişletilmiş Üretici Sorumluluğu (EPR), ürün yaşam döngüsünü merkeze alan çevresel politikalar arasında öne çıkarken, Dijital Ürün Pasaportu (DPP) bu yapının izlenebilirliğini ve hesap verebilirliğini mümkün kılıyor. AB mevzuatlarına uyum, çevresel maliyetlerin içselleştirilmesi ve döngüsel ekonomi stratejilerinin entegrasyonu artık sürdürülebilirlik profesyonellerinin karar süreçlerinde belirleyici faktörler arasında.

Yazıda, bu iki yapının üretici sorumluluğunu nasıl dönüştürdüğünü, hangi yasal çerçevelerle bağlantılı olduğunu ve kurumsal sürdürülebilirlik stratejilerine etkisini detaylı biçimde ele alıyoruz. 

Yazının tamamını buradan okuyabilirsiniz.

ÖNE ÇIKAN KONU
AB Yeşil Mutabakatı'nın İlerleme Durumu

Avrupa Yeşil Mutabakatı, 2019 yılında çevre politikalarını dönüştürme vaadiyle ortya çıktı ve Avrupa Birliği’nin ekonomik büyümesini karbon ayak izinden ayırma iddiasıyla duyuruldu. Hedef açıktı: 2050’ye kadar iklim nötrlüğüne ulaşmak ve bunu yaparken enerji, ulaşım, tarım ve sanayi gibi yüksek emisyonlu sektörlerde yapısal bir dönüşüm sağlamak. Bu yaklaşım, iklim krizinin ekonomik ve toplumsal bir kriz olduğu gerçeğinden hareketle tasarlandı. Ancak politika belgelerindeki bu kararlılık, uygulama safhasında aynı netlikte ilerliyor mu?

Bu bağlamda, Avrupa Komisyonu’nun bilimsel kolu olan Ortak Araştırma Merkezi (JRC) tarafından hazırlanan “Delivering the EU Green Deal - Progress towards targets” başlıklı rapor, Yeşil Mutabakat’ın uygulama safhasında nerede durduğunu net bir şekilde ortaya koyuyor. 2019-2024 döneminde belirlenen 154 nicel hedef üzerinden yapılan değerlendirme, başarıları ve kritik darboğazları açıkça gözler önüne seriyor.

Raporun sunduğu tablo umut verici olduğu kadar uyarıcı. 154 hedefin yalnızca 32’si şu an “yolunda” olarak tanımlanıyor. 64 hedefe ulaşmak için hızın artırılması gerektiği belirtilirken, 15 hedefte ise ilerleme kaydedilmediği gibi gerileme yaşanıyor. En dikkat çekici nokta ise 43 hedefin hâlâ ölçülecek veriye sahip olmaması. Bu durum, yalnızca performans takibini değil, politika uygulamalarının şeffaflığını da zayıflatıyor.

Bağlayıcı 87 hedef özelinde ise durum benzer. Yalnızca %15’i yolunda, %33’ü ise daha hızlı adımlar gerektiriyor. Geri kalanların ya verisi eksik ya da ilerleme göstermiyor.

Tematik olarak baktığımızda ise ilerlemede son durum şöyle:

• İklim: Emisyonlar 1990'a kıyasla %32,5 oranında azaldı ancak 2030 hedefi olan %55’e ulaşmak için azaltım hızının iki katına çıkması gerekiyor. Üye devlet projeksiyonları bu hedefin gerisinde kalıyor.

• Enerji: Yenilenebilir enerji hedefi %42,5 iken mevcut projeksiyonlar %38,6–%39,3 aralığında kalıyor. Uygulama gecikmeleri ve yatırım eksiklikleri bu farkın temel nedenleri arasında.

• Döngüsel Ekonomi: Kritik hammaddeler ve batarya yönetimi gibi alanlarda yasal altyapı oluşturuldu ancak hedeflerin büyük kısmı henüz uygulamaya geçmiş değil. 37 hedefin çoğu teklif aşamasında. Tüketici farkındalığı da bu dönüşümün önemli bir bileşeni.

• Ulaşım: Ulaştırma, emisyonların %25’ini oluşturuyor ve dekarbonizasyon için altyapı yatırımlarının hızlanması gerekiyor. 3 milyon şarj noktası hedefi için mevcut kurulum hızının üç katına çıkması şart. Emisyonsuz araçlar hâlen binek araçların yalnızca %1,2’sini oluşturuyor.

• Gıda ve Tarım: “Çiftlikten Çatala” stratejisi, sistemsel bir dönüşüm sunma iddiasına rağmen şu an sadece birincil üretime odaklanıyor. Emisyonlar, pestisit kullanımı ve gıda kaybı gibi kritik sorunlar bütünsel biçimde ele alınmıyor. Gıda zincirinin diğer halkaları politika kapsamının dışında kalıyor.

• Biyoçeşitlilik: Habitatların büyük kısmı hâlen elverişsiz koruma durumunda. Pestisit kullanımında hedeflenen düşüş sağlanamamış, bazı kategorilerde artış bile gözlenmiş. İstilacı türlerle mücadelede ilerleme sınırlı.

• Kirlilik: Hava kalitesinde bazı kazanımlar görülse de su ve toprak kirliliği hedefleri geriden geliyor. Mikroplastikler ve yeni kirleticilere dair veri eksikliği ciddi bir boşluk oluşturuyor. Gürültü kirliliği gibi alanlarda da ilerleme çok yavaş.

Yeşil Mutabakat için bir strateji belgesi olmanın ötesinde AB’nin ekonomik modelini baştan yazma girişimi diyebiliriz. Fakat uygulamada karşılaşılan zorluklar (veri eksikliği, yasal boşluklar, yatırım yetersizliği ve yerel direnç) bu dönüşümün sistemsel olarak hâlâ kırılgan olduğunu gösteriyor. JRC raporu ise uygulamanın yanında bir yönetim ve önceliklendirme meselesinde de sorunlar yaşandığının kanıtı. Gerçek dönüşüm, bu hedeflerin sahada nasıl ve ne hızla hayata geçtiğini sürekli izlemekle mümkün olacak.

TÜRKİYE’NİN NET SIFIR YOLCULUĞU
Limak Çimento SBTİ Onayı Aldı

Çimento sektörü, yüksek emisyon yoğunluğu nedeniyle iklim politikalarının en çok odaklandığı alanlardan biri. Bu bağlamda Limak Çimento'nun 2030 kısa vadeli azaltım ve 2050 net sıfır hedefleri, Bilim Temelli Hedefler Girişimi (SBTi) tarafından onaylandı. Böylece şirket, bu onayı alan ilk 10 Türk kurumsal şirket arasına girdi.

SBTi onayı, şirketlerin sera gazı azaltım hedeflerinin Paris Anlaşması ile uyumlu, bilimsel kriterlerle test edilmiş bir çerçevede olduğunu gösteriyor. Limak’ın onaylanan hedefleri, yalnızca doğrudan emisyonları değil, tüm kapsamları içeriyor.

Bununla birlikte şirket, ESG performansı açısından da 2024’te dikkat çekici birkaç gelişme yaşadı. Sustainable Fitch’ten ‘ER3’ notu alarak sektördeki en yüksek değerlendirmelerden birine ulaşan Limak, Karbon Saydamlık Projesi (CDP) kapsamındaki iklim ve su programlarında da skorunu iki kademe artırarak B seviyesine yükseltti.

Süreç, şirketin sürdürülebilirlik stratejisinin uygulama düzeyine geçmeye başladığını ve bu alandaki hedeflerini ölçülebilir biçimde dış doğrulamalara açtığını gösteriyor. Özellikle ağır sanayideki bu tür örneklerin çoğalması, iklim hedeflerinin sektör bazlı karşılık bulması açısından önem taşıyor. Limak Çimento’yu tebrik ediyoruz.

Ücretsiz abonelerimiz için tanımlanan makalelerin sonuna geldiniz.

1000TL karşılığında premium bülten abonesi olabilir ve bültendeki diğer yazıları da okuyabilirsiniz.

• Çevre Bakanlığı, sanayi tesislerinin çevresel performansını artırmayı hedefleyen Mevcut En İyi Teknikler (MET) Tebliğ Taslaklarını sektör temsilcilerine sundu. Yeni düzenlemelerle tesislerin 2030'a kadar belirli çevresel belge seviyelerini sağlaması zorunlu hale geliyor. (Devamı)

• ESRS S1 standardı, şirketlerin doğrudan çalışanlarıyla taşeron gibi dolaylı iş gücünü ayrı kategorilerde raporlamasını ve bu ayrımı net biçimde tanımlamasını gerektiriyor. Bu ayrım, iş sağlığı, veri toplama ve sorumluluk gibi alanlarda daha şeffaf ve karşılaştırılabilir raporlama sağlıyor. (Devamı)

• AB’nin Yeşil Mutabakat hedefleri Rekabetçilik Pusulası ile yerini daha esnek ve ekonomik odaklı bir dönüşüm stratejisine bırakıyor. Bu dönüşüm sürdürülebilirliği güçlendiriyor mu, yoksa piyasa önceliklerine mi teslim ediyor? (Devamı)

• EFRAG, KOBİ’lerin sürdürülebilirlik raporlamasını kolaylaştırmak amacıyla VSME standardına yönelik 10 eğitim videosu yayınladı. (Devamı)

• Avrupa Birliği, SKDM kapsamında 50 tonun altındaki ithalatları muaf tutarak küçük firmaların yükünü hafifletirken, büyük ithalatçıların sorumluluğunu koruyor. Sadeleştirme, sistemin çevresel etkisini azaltmadan daha uygulanabilir ve dengeli bir yapı sunuyor. (Devamı)

• ECB, sürdürülebilirlik raporlamasının kapsamını daraltmanın iklim risklerini görünmez kılacağı ve finansal istikrarı tehlikeye atacağı uyarısında bulundu. Kısa vadeli sadeleşme, uzun vadede Avrupa ekonomisini daha büyük risklerle baş başa bırakmaz mı? (Devamı)

KEŞFEDİN
Bu hafta gözümüze çarpan diğer haberler

Araştırma yaparken karşımıza çıkan ve bu hafta bültene koymadığımız diğer haberleri sizler için aşağıda derledik.

• CDP, sürdürülebilirlik raporlama yükünü azaltmak ve teknolojik dönüşüme odaklanmak amacıyla stratejik bir yeniden yapılanmaya giderek iş gücünün yaklaşık %20’sini azaltmayı planlıyor.

• Şirketler, iklim hedefleri için karbonu atmosferden temizleyen projelere yöneliyor.

• Çin'in yenilenebilir enerji yatırımları sayesinde 2025'in ilk çeyreğinde artan elektrik talebine rağmen karbon emisyonları azaldı.

• Küresel deniz taşımacılığı sektörü, 2050’ye kadar net sıfır emisyon hedefiyle karbon azaltımı ve temiz yakıt kullanımını zorunlu kılan tarihi bir anlaşmayla iklim sorumluluğu sürecine resmen başladı.

• Avrupa’nın 2035’te benzinli ve dizel araç satışını yasaklama planı, sanayi zorlukları ve siyasi baskılar nedeniyle gözden geçiriliyor.

BİTERKEN
Yeşil Büyüme ile İşbirliği Yapın

Bu hafta da bültenin sonuna geldik. Yeşil Büyüme’nin diğer hizmetlerini aşağıda bulabilirsiniz.

Dinamik Regülasyonlara uyum ve sürdürülebilirlik alanındaki deneyimimizden faydalanmak isterseniz işte Yeşil Büyüme’nin size değer katabileceği alanlar:

1. Kurumsal Sürdürülebilirlik Eğitimleri - Başta GRI, CSRD ve TSRS raporlama çerçevelerini kapsayan, kurum ve sektöre özel sürdürülebilirlik ve raporlama eğitimleri için irtibata geçin.

2. Sürdürülebilirlik Raporlaması Danışmanlığı - Şirketinizin sürdürülebilirlik çalışmalarının, risk ve fırsatların üst bakışla raporlara yansıtılması için iletişime geçin.

3. Sürdürülebilirlik İletişimi- Çoğunluğu yönetici seviyesinde 8000+ abone ve 32.000+ sosyal medya takipçisi ve ~20.000 Websitesi okuyucusuna mesajınızı iletin. Kapsamlı işbirliği paketi için irtibata geçin.