Yeşil Büyüme Haftalık Bülten - 152

Merhaba değerli okurumuz!

Bu hafta gerçekleşen gelişmelerden sizler için derleyerek oluşturduğumuz başlıca analiz konuları şu şekilde;

• İnşaat Atıkları Sorumluluğu: Kim Raporlamalı?

• KOBİ’ler Sürdürülebilirlik Yolculuğunu Nasıl Anlatmalı?

• Şirketler Trump Dönemindeki Geri Adımlara Rağmen Yenilenebilir Enerjiye Geçişi Destekliyor

• Türkiye Geri Dönüşümde Zamanla Değil, Sistemle Yarışıyor

• Arcadis Sustainable Cities Index Nedir?

• Küresel Karbon Mücadelesinde Roller Değişiyor

• Dayanıklı ve Onarılabilir Olmayan Ürünler AB Pazarından Çekiliyor

YEŞİL BÜYÜME EĞİTİM TAKVİMİ VE YENİ YAYIMLANAN RAPORLAR
Yeşil Dönüşüm Destek Programları Webinarı

Kurumların sürdürülebilirlik ve yeşil dönüşüm odağında yararlanabilecekleri kamu destekleri ile hibeleri, bu süreçlere dair doğru bakış açılarını vaka çalışmalarıyla ele alacağımız ücretsiz webinarımıza davetlisiniz.

• Tarih: 7 Mayıs Çarşamba

• Saat: 13:00 - 14.30

• Konuşmacı: Kayhan Irmak

• Zoom üzerinden çevrimiçi

Avrupa Birliği Proje Tasarım ve Yönetimi Eğitimi

Mantıksal Çerçeve Yaklaşımına Dayalı Proje Döngüsü Yönetimi (PCM)

Proje geliştirme süreçlerinde en kritik aşamalar olan tasarım ve planlamanın ilke ve esaslarını öğreneceğiniz bu ücretli eğitime katılarak proje uzmanlığı yolunda güçlü bir adım atmış olacaksınız.

• Tarih: 15 Mayıs 2025, Perşembe

• Saat: 10:00 - 17:00

• Eğitmen: Baki Karaçay

• Ücret: 5.000 TL+KDV

• Zoom üzerinden çevrimiçi

Sürdürülebilir Finansın Temelleri Webinarı

Sürdürülebilir finans dünyasına giriş yapmak, ESG kriterlerini yakından tanımak ve sektör uygulamalarını anlamak isteyen tüm katılımcıları bu kapsamlı webinara davet ediyoruz. Bu webinarla birlikte sürdürülebilir yatırımın temellerini, yeşil taksonomi uygulamalarını ve ESG kriterlerinin finans dünyasındaki yerini öğrenerek iş süreçlerinize entegre edebileceğiniz güçlü bir altyapı kazanacaksınız.

• Tarih: 21 Mayıs 2025, Çarşamba

• Saat: 13:00 - 14:30

• Konuşmacı: Ünay Karpuz

• Zoom üzerinden çevrimiçi

Karbon Yakalama, Kullanım ve Depolama (CCUS) Teknolojileri Raporu

Karbon yakalama, kullanım ve depolama (CCUS) teknolojilerinin Türkiye sanayisindeki uygulanabilirliğini ele alan rapor, aynı zamanda bu teknolojinin dijital dönüşümle nasıl entegre edilebileceğini de somut örneklerle gösteriyor. Yapay zekâdan blokzincire uzanan teknolojiler, yeni düzenlemeler ve yatırım modelleriyle birlikte, CCUS’un sürdürülebilirlik hedeflerindeki yeri net bir çerçevede sunuluyor.

Diğer raporlarda olduğu gibi, Profesyonel Paket abonesi okurlarımız bu rapora da ücretsiz ulaşabiliyor.

ÖNE ÇIKAN KONU
Bu bölümde, sürdürülebilirlik raporlarının önemli konularını, küresel şirketlerin yayımladığı sürdürülebilirlik raporları üzerinden inceleyerek, sürdürülebilirlik raporlamasının iyi uygulamalarını, zorluklarını ve gelişime açık yönlerini ele alıyoruz.

İnşaat Atıkları Sorumluluğu: Kim Raporlamalı? (ESRS E5 Kapsamında Bir Senaryo Analizi)

Sürdürülebilirlik raporlamasında, dış kaynak kullanımı veya alt yüklenicilik durumlarında çevresel etkilerin sorumluluğunun belirlenmesi önemli bir zorluk teşkil edebilir. Bir binanın tadilatı sırasında ortaya çıkan inşaat atıkları gibi bir çevresel etki söz konusu olduğunda, bu atıkların raporlama sorumluluğu kimde olmalıdır? Tadilatı gerçekleştiren inşaat şirketi mi, binanın sahibi olan gayrimenkul şirketi mi? Yoksa her ikisi de mi bu atıkları ESRS E5 (Kaynak Kullanımı ve Döngüsel Ekonomi) kapsamında raporlamalıdır?

Bu sorunun cevabı, ESRS E5'in "kendi operasyonları" kavramının nasıl yorumlandığına ve atık oluşum sürecindeki doğrudan operasyonel kontrolün kimde olduğuna bağlıdır. Buradaki yaklaşımlara göre farklı raporlama opsiyonları söz konusu olabilir. Bu opsiyonları özetlemek gerekirse:

a) Raporlamayı, tadilatı gerçekleştiren inşaat şirketi yapar.

• Doğrudan Faaliyet Kaynağı: İnşaat atıkları, doğrudan inşaat şirketinin yürüttüğü tadilat faaliyetleri sırasında ortaya çıkmaktadır. Atığın oluşum sürecindeki operasyonel kontrole sahip olan birincil taraf inşaat şirketidir.

• ESRS E5 Gerekliliği: ESRS E5, işletmenin "kendi operasyonlarından" kaynaklanan atık miktarı hakkında bilgi açıklamasını ister. İnşaat şirketi için tadilat, kendi operasyonlarının bir parçasıdır ve atık bu operasyonlardan doğar.

b) Raporlamayı, binanın sahibi olan gayrimenkul şirketi yapar.

• Nihai Varlık Sorumluluğu: Gayrimenkul şirketi, tadilatın yapıldığı binanın sahibidir ve tadilatın kapsamı, sıklığı gibi kararlar üzerinde nihai yetkiye sahiptir. Bu kararlar, dolaylı olarak ortaya çıkan atık miktarını etkileyebilir.

• Değer Zinciri Perspektifi: Tadilat, gayrimenkul şirketinin varlık yönetimi kapsamındaki değer zinciri faaliyetlerinden biri olarak görülebilir. ESRS, değer zinciri boyunca oluşan önemli çevresel etkilerin raporlanmasını teşvik eder. Gayrimenkul şirketi, binanın yaşam döngüsü boyunca ortaya çıkan etkilerden kendini sorumlu hissedebilir.

c) Raporlama hem bina sahibi hem de inşaat şirketinin ortak sorumluluğudur.

• Paylaşılan Hesap Verebilirlik: Bu yaklaşım, her iki tarafın da farklı açılardan sorumluluk üstlendiğini yansıtır. İnşaat şirketi, kendi operasyonlarından kaynaklanan (doğrudan) atığı raporlar. Gayrimenkul şirketi ise, sahip olduğu varlıkla (bina) ilişkili değer zinciri etkileri (dolaylı atık oluşumu) kapsamında bu atığı raporlayabilir.

Önemlilik ve Uygulama Notları

İnşaat atıkları, özellikle büyük ölçekli tadilatlarda hem inşaat şirketi hem de gayrimenkul şirketi için önemli bir çevresel konu olabilir. Döngüsel ekonomi hedefleri ve atık yönetimi prensipleri düşünüldüğünde, bu konunun önemi daha da artar.

En iyi uygulama açısından bakıldığında, gayrimenkul şirketinin binanın sahibi olarak yaşam döngüsü sorumluluğu çerçevesinde tadilat atıklarını raporlaması ve bu raporlamayı inşaat şirketinden aldığı verilerle desteklemesi en şeffaf yaklaşım olarak görülmektedir. İnşaat şirketi ise, sözleşme kapsamında ortaya çıkan atık verilerini gayrimenkul şirketine sağlamalıdır. Gayrimenkul şirketi, verinin kaynağını (alt yüklenici) belirterek raporlamasında şeffaflığı sağlayabilir. Bu yaklaşım, GRI 306 ve ESRS E5 prensipleriyle de uyumludur.

Konuya Dair Mevcut Sürdürülebilirlik Raporlarından Örnekler

Aşağıdaki ilk örneğimiz Fransız inşaat devi VINCI Group’un 2024 Sürdürülebilirlik Raporu’ndan. Üretilen atıklara ilişkin yapılan açık tanımlamaya göre, eğer inşaat sözleşmesindeki hükümler atık yönetimini de içeriyorsa bu durumda VINCI bu atıkları kendi üretilen atıklarına dahil ederek etki raporlamasını yaptığını belirtmiş. Ayrıca çifte sayımın önüne geçmek için de eğer bir projede birden fazla grup şirketi yer alıyorsa bu durumda yüklenici olarak yer alan şirketlerin hesaplamalarına atıkların dahil edildiği belirtilmiş.

Diğer örneğimiz ise yine Avrupalı bir inşaat devi olan ACS Group’tan. Burada da alınan aksiyonlara ilişkin yapılan bildirimler incelendiğinde atık yönetiminin hem kendi operasyonlarında hem de tüm değer zincirini kapsayacak şekilde ele alındığı belirtilmiş. Raporun genelinde VINCI raporuna benzer bir yaklaşım sergilendiği görülüyor. Ayrıca aşağıdaki tablo hem ilgili ESRS konusuyla ilgili alınan aksiyonlara ilişkin raporlama yükümlülüğünü yerine getirirken diğer yandan da politikalar ve hedeflerle bağlantı, aksiyonun kapsamı, zaman ufku ve ilerlemeyi tek bir tabloda açıkça sunması açısında iyi bir uygulama olarak gösterilebilir.

Y🌍RUM: Bir binanın tadilatı sırasında ortaya çıkan inşaat atıklarının raporlanması sorumluluğu, operasyonel kontrol ve varlık sahipliği arasındaki dinamikten kaynaklanır. Yani bunu sözleşmesel bir sorumluluk olarak da düşünebiliriz. Sözleşmede atık yönetiminin kimde olacağı açıkça belirlenir ve buna göre raporlama yapılabilir. Diğer yandan bir bakış açısına göre ESRS E5 kapsamında en iyi uygulama, binanın sahibi olan gayrimenkul şirketinin, alt yüklenici inşaat şirketinden aldığı verilerle bu atıkları kendi raporlamasına dahil etmesi olarak da gösterilebilir. Bu yaklaşım, gayrimenkul şirketinin varlık yaşam döngüsü sorumluluğunu yansıtmakta ve değer zinciri boyunca şeffaflığı teşvik etmektedir.

Yeşil Büyüme Nasıl Yardımcı Olabilir?

Sürdürülebilirlik raporlarının artık gönüllülük esasında çıkarak bir zorunluluğa dönüşmesiyle birlikte, şirketlerin de bu süreçte dikkat etmesi gereken hususlar arttı. Bu alanda başı çeken şirketlerin dahi sürece uyum sağlaması için belirli bir vakte ihtiyaç duyduğunu söyleyebiliriz.

Eğer şirketinizin sürdürülebilirlik raporlaması süreçlerinde eğitim ve danışmanlık desteğine ihtiyaç duyuyorsanız form üzerinden bizimle irtibata geçebilir, kurumunuzun eksiksiz bir sürdürülebilirlik raporlama yapması için hizmetlerimizden faydalanabilirsiniz.

TÜRKİYE’NİN NET SIFIR YOLCULUĞU Türkiye’nin İklim Kanunu Teklifi Analizi

Türkiye, net sıfır hedefi doğrultusunda ilk İklim Kanunu teklifini hazırladı. Ancak teklif daha Meclis’e gelmeden kamuoyu ve uzmanlardan gelen yoğun eleştiriler üzerine geri çekildi. Teklifin merkezinde yer alan Emisyon Ticaret Sistemi (ETS), fosil yakıttan çıkış planının olmaması, bağlayıcı hedeflerin eksikliği ve adil geçişin yalnızca kâğıt üzerinde kalması en sık dile getirilen başlıklardı.

Ama asıl mesele şu: Bu teklif gerçekten bir iklim kanunu muydu, yoksa ETS’ye yasal zemin hazırlayan sınırlı bir düzenleme mi?

Eleştiriler, detaylar, eksiklikler ve gelecekte ne yapılması gerektiğine dair kapsamlı analiz sunduğumuz son yazımızı buradan okuyabilirsiniz.

Ücretsiz abonelerimiz için tanımlanan makalelerin sonuna geldiniz.

1000TL karşılığında premium bülten abonesi olabilir ve bültendeki diğer yazıları da okuyabilirsiniz.

• Büyük şirketlerin raporlama baskısı KOBİ’lere kadar uzanıyor. Peki, sınırlı kaynaklarla etkili ve inandırıcı bir sürdürülebilirlik anlatısı nasıl kurulur? (Devamı)

• Trump dönemindeki politik gerilemeye rağmen küresel iş dünyası yenilenebilir enerjiye geçişte kararlı. Şirketlerin bu iradesi, yalnızca çevresel değil, ekonomik ve stratejik nedenlerle de hızla güç kazanıyor. (Devamı)

• Türkiye’de geri dönüşüm sektörü hem AB baskısıyla hem iç pazardaki dönüşüm dinamikleriyle hızla değişiyor. Altyapı ve teknoloji açığı kapatılmadan bu yarış sürdürülebilir mi? (Devamı)

• Arcadis Sürdürülebilir Şehirler Endeksi, kentlerin çevresel, sosyal ve ekonomik performansını karşılaştırmalı olarak analiz ediyor. Endeks, şehirlerin mevcut durumunun yanı sıra sürdürülebilirlik yolculuğunda kat ettikleri mesafeyi de değerlendiriyor. (Devamı)

• Karbon yakalama ve depolama teknolojileri, küresel iklim mücadelesinde giderek daha merkezi bir rol üstleniyor. Bu hızlı artış, yapısal engellere rağmen kalıcı bir dönüşümün habercisi mi? (Devamı)

• Avrupa Birliği, ürünlerin tüm yaşam döngüsünü kapsayan sürdürülebilirlik kriterlerini zorunlu hale getirerek piyasa yapısını kökten değiştiriyor. Yeni kurallar, onarılabilir olmayan ve çevresel etkisi yüksek ürünlerin rekabet şansını hızla ortadan kaldırıyor. (Devamı)

KEŞFEDİN
Bu hafta gözümüze çarpan diğer haberler

Araştırma yaparken karşımıza çıkan ve bu hafta bültene koymadığımız diğer haberleri sizler için aşağıda derledik.

• Temiz enerji yatırımları, enerji güvenliğini artırmak ve iklim krizine karşı dirençli bir gelecek inşa etmek için küresel ölçekte vazgeçilmez hale geliyor.

• Şirketlerin %79’u artık gönüllü olarak Scope 3 dahil tüm emisyonlarını raporluyor ve bu oran son bir yılda %27 artış gösterdi.

• ABD’deki iklim politikalarına yönelik belirsizlik, yenilenebilir enerji şirketlerini yatırımlarını Avrupa ve Asya’ya kaydırma ihtimalini yeniden değerlendirmeye yöneltiyor.

• Avrupa'da havayolu emisyonları pandemi öncesi seviyeleri aşmak üzere.

• Yeni önerilen Scope 3 Uygulama Kodu, şirketlerin ulaşamadıkları emisyon hedefleri için sınırlı miktarda karbon kredisi kullanmasına izin vererek net sıfır hedeflerine esneklik kazandırıyor.

• Fransa, karbon kredilerinin yalnızca ek destek olarak kullanılmasını şart koştu.

• 2025’te iklim kaynaklı felaketlerin sigorta maliyetinin 145 milyar dolara ulaşması bekleniyor.

BİTERKEN
Yeşil Büyüme ile İşbirliği Yapın

Bu hafta da bültenin sonuna geldik. Yeşil Büyüme’nin diğer hizmetlerini aşağıda bulabilirsiniz.

Dinamik Regülasyonlara uyum ve sürdürülebilirlik alanındaki deneyimimizden faydalanmak isterseniz işte Yeşil Büyüme’nin size değer katabileceği alanlar:

1. Kurumsal Sürdürülebilirlik Eğitimleri - Başta GRI, CSRD ve TSRS raporlama çerçevelerini kapsayan, kurum ve sektöre özel sürdürülebilirlik ve raporlama eğitimleri için irtibata geçin.

2. Sürdürülebilirlik Raporlaması Danışmanlığı - Şirketinizin sürdürülebilirlik çalışmalarının, risk ve fırsatların üst bakışla raporlara yansıtılması için iletişime geçin.

3. Sürdürülebilirlik İletişimi- Çoğunluğu yönetici seviyesinde 8000+ abone ve 32.000+ sosyal medya takipçisi ve ~20.000 Websitesi okuyucusuna mesajınızı iletin. Kapsamlı işbirliği paketi için irtibata geçin.