Merhaba, Yeşil Büyüme'nin Haftalık Bülteni'ne hoş geldiniz. Girdileriniz ve ekosistemin ihtiyaçlarıyla şekillenecek bu bültende hangi konuları görmek istersiniz? Bize yazın. Keyifli okumalar!

Bu bültende ele aldığımız başlıca konular şu şekilde;

• Dünya Bankası’nın Türkiye iklim finansmanı

• Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD)'nın Türkiye denizcilik programı

• ‘Biyoçeşitlilik, İnsan Refahı ve Dönüştürücü Değişim İçin Doğa Temelli Çözümler’ proje çağrısı

• Şirketlerin iklim geçiş planlarına yönelik yeni bir teknik çerçeve yayımlandı

• Stockholm’den içten yanmalı motorlu araçlara yasak

• ABD Yüksek Mahkemesi 'karbonun sosyal maliyeti'ne ilişkin itirazları reddetti

• Yeşil Sözlük: Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC)

TÜRKİYE’NİN NET-SIFIR YOLCULUĞU

Dünya Bankası’nın Türkiye iklim finansmanı

Dünya Bankası Türkiye Direktörü J. Humberto Lopez, ekonomim.com’a yazdığı bir makalede Türkiye’nin iklim projelerine yönelik Dünya Bankası finansmanının ayrıntılarına ilişkin bilgi verdi.

2021 yılında Türkiye, Fransa, Almanya, Dünya Bankası, Birleşmiş Milletler ve EBRD arasında imzalanan Mutabakat Zaptı gereği, iklim değişikliği azaltma eylemlerine katkıda bulunacak projeler için Dünya Bankası ve Mutabakat Zaptını imzalayan diğer tarafların, Türkiye’ye üç yıl içerisinde 3,2 milyar dolar finansman sağlayacağı taahhüt edilmişti.

Lopez’in açıklamalarına göre son bir yıllık süreçte hükümet ile Dünya Bankası yetkililerinin ortak çalışması ile bahse konu finansmanın 1 milyar dolarlık kısmına ilişkin projeler somutlaştırıldı. Bu projelerden bazılarından kısaca bahsedecek olursak;

İklime Dayanıklı Ormanlar Projesi: Ülkemizin orman yangını yönetim kapasitesini geliştirme çabalarını destekleyecek olan proje 6 milyondan fazla insan için orman yangınlarına karşı ilave koruma sağlamayı ve yaklaşık 7 milyon hektarlık bir orman alanında yangınlara karşı direnci arttırmayı amaçlamaktadır.

Su Döngüselliği Projesi: İklim değişikliğinin su kıtlığı üzerindeki etkilerinin, tarımsal üretim, kırsal gelir ve istihdam ve gıda güvenliği üzerinde önemli bir tehdit oluşturması riskine karşı olarak geliştirilen projede atık su toplama, arıtma ve yeniden kullanım olanaklarını geliştirerek sulama sistemlerini rehabilite etmek, modernize etmek ve yeni sulama sistemleri inşa etmek için çalışmalar yapılması öngörülüyor. Proje tam olarak uygulandığında, arıtılan atık su hacimlerinin iki katına çıkması ve yaklaşık 5.000 kullanıcının ve 30.000 hektardan fazla alanın yeni ve/veya iyileştirilmiş sulama sistemlerine erişiminin sağlanması beklenmektedir.

Kamu ve Belediye Yenilenebilir Enerji Projesi: Kamu tesislerinde öz tüketim amaçlı yenilenebilir enerji üretimi yoluyla yenilenebilir enerji kullanımının arttırılmasını amaçlayan proje vasıtasıyla kamu ve belediye binalarında 300 MW’tan fazla bir üretim kapasitesinin desteklenmesi hedeflenmekte.

Ayrıca, Dünya Bankası’nın finansman sağlayacağı diğer proje konuları arasında taşkın riskinin ele alınması, Marmara Denizi’ndeki kirlilik ile mücadele, üretim altyapılarını yeşil hale getirmekle ilgilenen şirketleri finanse etmeye yönelik mekanizmalar kurma ve ulaşımın karbonsuzlaştırılması gibi konular da mevcut.

Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD)'nın Türkiye denizcilik programı

Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD), Türkiye'de denizcilik sektörünü modernize etmek ve düşük karbon ekonomisine geçişi hızlandırmayı amaçlayan yeşil yatırımları ve iklim azaltma teknolojilerini kolaylaştırmak için bir program başlattı.

İmzaları Haziran ayında T.C. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı ve Avrupa Birliği (AB) Türkiye Delegasyonu ile yapılan istişareler sonucunda atılan ‘Türkiye için Denizcilikte Karbonsuzlaştırma ve Yeşil Denizcilik Programı’, limanlarda ve gemilerde çevre dostu teknolojileri teşvik ederken sektörü güncellemeyi amaçlayan yeşil yatırımlara odaklanacak.

Toplam maliyetinin 70 milyon avro olacağı tahmin edilen programın 20 milyon avroluk kısmı AB fonlarından karşılanacak. İki ana bileşenden oluşan program, teknik yardım ve kapasite geliştirmenin yanı sıra liman ve gemi yatırımlarını da teşvik edecek.

‘Biyoçeşitlilik, İnsan Refahı ve Dönüştürücü Değişim İçin Doğa Temelli Çözümler’ proje çağrısı

AB tarafından oluşturulan bilimsel araştırma girişimi Ufuk Avrupa (Horizon Europe) adı altında ve Avrupa Biyoçeşitlilik Ortaklığı (BiodivERsA+) kapsamında biyoçeşitliliğin korunması için doğa temelli çözümler aranmasını hedefleyen yeni bir proje çağrısı açıldı. TÜBİTAK’ın da paydaşı olduğu proje ile birlikte doğa temelli çözümler ile sosyal, ekonomik ve çevresel faaliyetlerin etkili ve uyumlu bir şekilde ele alınması ve bu süreçte hem insanlığın refahı ve ekosistem hizmetleri hem de biyolojik çeşitlilik faydalarının gözetilmesi hedefleniyor.

Başvuruları Eylül ayından itibaren başlayan çağrının kapsadığı temalar ise şu şekilde;

• Oluşturulacak doğa temelli çözümler ve ortaya çıkabilecek kazanım ve kayıpların durumu

• Biyoçeşitlilik kaybının insan temelli nedenlerini azaltan doğa temelli çözümler

• Dönüştürücü değişimde doğa temelli çözümlerin katkısı

Son başvuru tarihi 10 Kasım 2023 olan proje ile ilgili ayrıntılı bilgilere buradan ulaşabilirsiniz.

KURUMSAL SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK

Şirketlerin iklim geçiş planlarına yönelik yeni bir teknik çerçeve yayımlandı

İngiltere hükümeti tarafından 2021 yılında kurulan ve sektörlerin iklimle ilgili geçiş planlarına yönelik düzenleyici normlar geliştiren Geçiş Planı Görev Gücü (TPT), geçtiğimiz günlerde yeni bir teknik çerçeve yayımladı (indirme linki).

Bahse konu teknik çerçeve, firmalara geliştirdikleri geçiş planlarının sürdürülebilirlik raporlarında nasıl açıklanması gerektiğine dair bir kılavuz görevi üstleniyor. Özellikle Uluslararası Sürdürürülebilirlik Standartları Kurulu (ISSB) tarafından Haziran ayında açıklanan ve iklimle ilgili geniş açıklamalar gerektiren ISRS S2 raporlama standartı ile tamamen uyumlu olan TPT çerçevesi, diğer küresel, bölgesel ve ulusal açıklama standartları ile de birlikte çalışabilecek şekilde tasarlandı.

SEKTÖREL SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK

ABD Yüksek Mahkemesi 'karbonun sosyal maliyeti'ne ilişkin itirazları reddetti

ABD Yüksek Mahkemesi, toplam 12 Cumhuriyetçi eyalet tarafından Biden yönetimine açılan ve karbon maliyetlerinin hesaplanmasında sağlık, afet ya da çeşitli sosyal etkilerin göz önünde bulundurulmasına itiraz eden davayı reddetti (indirme linki).

İlk olarak eski ABD Başkanı Obama döneminde yürürlüğe sokulan karbon maliyeti hesaplama yöntemine göre, üreticileri daha temiz üretime zorlamak için, iklim değişikliğine bağlı olarak gerçekleşen tarımsal zararlar, afetler, toplum sağlılığı gibi zincirleme etkiler de karbon maliyetlerine ekleniyor. Obama döneminde bir ton karbon salımı için 41 dolar olarak hesaplanan bu maliyet, ardından gelen Trump döneminde 1 dolar seviyesine indirilmişti. Ancak, iktidarın tekrar Demokratlara geçmesiyle birlikte maliyet parametreleri tekrar eski haline döndürüldü ve halihazırda 52 dolar seviyesinde.

Toplam 12 eyalet ise bahse konu hesaplamaların ekonomiye orantısız şekilde zarar verdiği gerekçesiyle itiraz etmişlerdi. Ancak bahse konu talep, eyaletlerin gördükleri zararı ispat edemedikleri gerekçesiyle Yüksek Mahkeme tarafından reddedildi.

🗺AVRUPA YEŞİL MUTABAKATI

🚙 Stockholm’den içten yanmalı motorlu araçlara yasak

Avrupa’nın en çevreci kentlerinden olan Stockholm, 2040 yılında fosil yakıtlardan arınma ve iklim pozitif olma hedefinde gerekli adımları atmaya devam ediyor.

Bu kapsamda, Stockholm Belediyesi tarafından 10 Ekim tarihinde yapılan açıklamada, hava kalitesini iyileştirmek ve trafik gürültüsünü azaltmak amacıyla 2025 yılından itibaren benzinli ve dizel motorlu araçların şehir merkezinin önemli bölümlerine girişlerinin yasaklanacağı belirtildi. Buna göre, üçüncü sınıf çevre bölgesi olarak adlandırılan bölgede öncelikle tamamen elektrikli araçların trafiğe çıkmasına izin verilecek.

Ambulans, polis araçları gibi acil durum araçları ve bazı engelli araçların muaf tutulduğu düzenleme ile elektrikli araçlara geçiş hızının artması hedeflenmekte. Ancak düzenlemeyi eleştiren bir kesim de yok değil. Özellikle ulaşım sektörü, emisyonlarını 2010 yılından bu yana %34 oranında azaltan şehirde düzenlemelerin hızının biraz yavaşlatılması gerektiğini düşünüyor.

📗YEŞİL SÖZLÜK

Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC)

Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC), Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO) ve Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP) himayesinde kurulmuş bağımsız bir organdır.

IPCC'nin temel görevi, iklim değişikliğine ilişkin bilimsel literatürü ve bulguları değerlendirmek ve politika yapıcılara ve kamuoyuna önemli bilimsel bilgiler ve kanıta dayalı tavsiyeler sunmaktır. İklim değişikliği bilimi ve etkileri, riskleri ve uyum ve azaltma seçeneklerinin karmaşık analizi ile ilgili en güvenilir bilgi kaynağı olarak kabul edilmektedir.

📰 BAŞKA NELER VAR?

Geçtiğimiz hafta gündeme dair basında yer alan ilgi çekici başlıklar:

• ESG ratings: whose interests do they serve? | Financial Times

• Q&A: The EU Corporate Sustainability Reporting Directive - To Whom Does It Apply and What Should EU and Non-EU Companies Consider? - Lexology

• Completion of key ‘Fit for 55' legislation (europa.eu)

🔎 GÖZÜNÜZDEN KAÇTIYSA

Gündemin yoğunluğuyla birlikte kaçırmış olabileceklerinizi sizin için derledik:

• SKDM kapsamında üreticilerimizin raporlamada kullanacağı bazı hususlar

• Avrupa Birliği Hidrojen Bankası kuruluyor

• İklim Değişikliği Kanunu taslağı

• Bültende yer almasını istediğiniz konuları [email protected] üzerinden paylaşabilirsiniz.

• Haftaya yine dolu dolu bir bültende buluşmak üzere. Hoşçakalın!