Merhaba, Yeşil Büyüme'nin Haftalık Bülteni'ne hoş geldiniz. Sürdürülebilirlik alanında çabalar somutlaşır ve yoğunlaşırken siz de olan biteni yakından takip edin. Keyifli okumalar!

Bu bültende ele aldığımız başlıca konular şu şekilde;

• SBTi'nin Yeni Finans Sektörü Kılavuzunun Kurumsal Finans Ekipleri Üzerindeki Etkileri

• GRI İş Gücü Standartlarını Güncelliyor

• Bankaların İklimle İlgili Bildirimleri

• EFRAG, XBRL Taksonomi Yol Haritasını Belirledi

• ISSB Standartları Dünya Genelinde Yaygınlaşıyor

• Avrupa İş Konseyi’nin SKDM Tavsiyeleri

YEŞİL DÖNÜŞÜMÜN POLİTİKASI

AB Parlamentosu Seçimleri Sonrasında Sürdürülebilirlik Politikalarının Geleceği Nasıl Şekillenecek?

Geçtiğimiz hafta, Avrupa'da göçmen karşıtı ve ırkçı söylemlerle anılan ve en ilginci Avrupa Birliği'ne karşıt söylemlerde bulunan politikacıların çoğunluğu elde ettiği bir Avrupa Parlamentosu seçimi yaşandı. Anketler göz önüne alındığında bu şaşırtıcı bir sonuç değildi. Fakat hem gelecek trendleri etkilemesi hem de Fransa ve Belçika gibi ülkelerde seçimlerin yenilenmesi gibi ağır ve ani sonuçlar doğurmasıyla oldukça ilgi çekti.

Bu seçimler neticesinde oluşan yeni Avrupa Parlamentosu’nu, AB'nin yeşil dönüşüm politikalarındaki öncü rolü nedeniyle Yeşil Mutabakat uygulamaları açısından da yakından takip etmek lazım. Aslında aşırı sağcı partilerin bu konudaki tutumları belli. Bu nedenle yeni dönemde, başta EPP (European People’s Party) olmak üzere merkeze daha yakın çoğunluğun tutumu asıl belirleyici olacak. EPP'nin geçtiğimiz dönemde sürdürülebilirlik ve çevre politikalarına yönelik verdiği oylamalarda gösterdiği eğilim çok iç açıcı değil. Fakat diğer yandan EPP Yeşil Mutabakat’a karşı bir parti olarak da adlandırılamaz. Aksine manifestolarında bu hedeflerin önemini vurguluyorlar. Yine de geçtiğimiz dönemde üyelerinin aktif çalışmaları neticesinde Yeşil Mutabakat’ın önemli bileşenlerinden CSRD'nin uygulanmasının ertelendiğini ve CSDDD’nin kapsamının da oldukça daraltıldığını gördük.

Bu dönemde de EPP'nin benzer bir tavır takınmasını beklemek şaşırtıcı olmayacaktır. Dolayısıyla Yeşil Mutabakat politikalarında yavaşlama da beklenebilir. Fakat AB'nin uzun dönemli hedeflerinden geriye dönüş beklenmemeli. Peki bu uzun dönemli hedeflere mevcut hızla ulaşmanın mümkün olmadığını iddia edenler epey fazlayken olası yavaşlamanın etkisini dünya olarak kaldırabilecek miyiz? Bu yavaşlama Türkiye, Çin, ABD, Güney Amerika gibi diğer coğrafyalarda nasıl etkisini gösterecek? Bu soruların cevaplarını oldukça önemli buluyoruz.

Geçtiğimiz yasama dönemi AB Parlamentosu çalışmalarının çevresel performansını gösteren detaylı bir analize buradan ulaşabilirsiniz.

SEKTÖREL SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK

SBTi'nin Yeni Finans Sektörü Kılavuzu Kurumsal Finans Ekiplerini Nasıl Etkileyecek?

Kurumların bilim temelli emisyon azaltma hedefi belirlemesinde işletmelere yardımcı olan Bilim Temelli Hedefler Girişimi (SBTi) hedef belirleyen banka ve diğer finans kuruluşları için geçerli olan kılavuzunu güncelledi. Bahse konu güncellemeler 30 Kasım'da yürürlüğe girecek.

Kurallar, banka ve diğer finansal kuruluşların emisyon azaltma hedefleri belirlerken 2030 yılına kadar çoğu kömürle ilgili faaliyetleri aşamalı olarak durdurmasını ve Paris Anlaşması hedefleriyle uyumlu olmayan şirketleri ve projeleri finanse etmeyi ne zaman bırakacaklarını kamuoyuna açıklamalarını gerektirecek.

30 Kasım'da yürürlüğe girecek olan güncellemeler, yakın vadeli emisyon azaltma hedeflerinin karşılanması için belirlenen miadı ise daha da kısaltıyor: Şirketler artık bu hedefleri beş ila on yıl içinde karşılamak zorunda olacaklar.

Sektörel değişiklikler, şu anki SBTi Kurumsal Net Sıfır Standardı ile uyumlu olup, bu çerçevenin de 2025'te yürürlüğe girecek büyük bir revizyon ile yeniden düzenlenmesi planlı.

Finans sektörü güncellemesi ayrıca şunları da içeriyor:

• Hedeflerin geçerliliğini koruması için her beş yılda bir yeniden hesaplanması gerekir.

• Hedeflerin finansal kuruluş portföyünün en az %67'sini kapsamasını zorunludur.

• Fosil yakıt sektöründeki faaliyetlerin durdurulması, geçişi ve aşamalı olarak sona erdirilmesi için yeni kriterler belirler.

Değişiklikler Kurumsal Finans Profesyonelleri İçin Ne Anlama Geliyor?

Büyük şirketler, SBTi'nin finansal kuruluşlar için güncellenmiş kriterlerinin, yatırımcılar, kredi verenler ve sigortacılardan güvenilir emisyon azaltma hedefleri belirleme, açıklama ve gerçekleştirme konusunda baskıyı artırmasını beklemelidirler. Bu beklentileri karşılamak için ise, kurumsal sera gazı emisyonlarının titiz ve doğru bir şekilde izlenmesi gerekecektir. Bu durum da, finans ve sürdürülebilirlik ekipleri arasında daha fazla iş birliği ve bilgi paylaşımını gerektirir.

Mali Direktörler (CFO'lar), kurumsal iklim geçiş planlarını, emisyonları ve diğer sürdürülebilirlik stratejilerini, sermaye piyasalarına erişim sağladıkları finansal ortaklarınınkiyle uyumlu hale getirmek için sürdürülebilirlik birimleriyle iş birliği yapmalıdır. Sürdürülebilirliğin finansal stratejiye daha sorunsuz bir şekilde entegre edilmesi ancak bu şekilde sağlanabilir.

KURUMSAL SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK

GRI İş Gücü Standartlarını Güncelliyor

Dünyada en yaygın kullanılan sürdürülebilirlik raporlama çerçevesinin işleticisi Global Reporting Initiative (GRI), işçi hakları ve işyeri şeffaflığını artırmayı amaçlayan İş Gücü Standartları ile ilgili yeni bir çalışma başlattığını duyurdu.

Revizyon, “GRI 402: İşçi/Yönetim İlişkileri,” “GRI 401: İstihdam” ve “GRI 202: Piyasa Varlığı” gibi standartların yeniden düzenlenmesi ile başlıyor. Yeni ve revize edilen açıklamalar, istihdam, kişisel veri koruma, işe alım ve işten çıkış metrikleri, ücret ve çalışma süreleri, yaşam maliyeti tahminleri, cinsiyet ücret farkı ve sosyal koruma kapsamı gibi konuları kapsıyor.

GRI, bu sürecin Uluslararası Sendikalar Konfederasyonu, Küresel Sendikalar Federasyonları, Uluslararası İşverenler Örgütü ve Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) tarafından yönlendirildiğini belirtti. Bu sayede, GRI İş Gücü Standartlarının ILO, BM ve OECD tarafından belirlenen iş ve insan hakları enstrümanları ile tam uyumlu olacağı vurgulandı.

Önümüzdeki 12 ay içinde çalışma yaşamı, kariyer gelişimi ve işçi hakları konularında iki danışma toplantısı daha yapılacak ve toplamda 11 GRI standardı güncellenecek.

Bankaların İklimle İlgili Bildirimleri

Bankalar, yeni gelen yasal çerçeveler nedeni ile artan bir şekilde iklimle ilgili bildirim yapmak zorundalar. Kredi sağlanan projelerin sürdürülebilirlik performansının değerlendirilmesi çoğu zaman teknik değerlendirmeler de gerektiriyor. Ancak halihazırda bankaların iklimle ilgili bildirimleri genel anlamda kredi riskleri ile sınırlı. Sürdürülebilirlik raporlama çerçevelerinde yer alan diğer konuların etkilerine dair kapsamlı analizlere ve bilgilere de ihtiyaç duyuluyor. Bu nedenle bankaların iklimle ilgili raporlama süreçlerinde kapasitelerini artırmaları elzem.

Diğer yandan, finansman sağlanan projelerin emisyon bilgilerine dair bilgi talebinde de gözle görülür bir artış yaşanıyor. Sağlanan bilgilerin güvenilirliği ile ilgili şüphelerin ortadan kaldırılması için emisyon raporlamalarında da doğrulamaya ihtiyaç duyuluyor. Halihazırda emisyonların doğrulatılmasında yaygın olarak kullanılan sınırlı güvence seviyesinin yerini zaman içerisinde makul güvence seviyesine bırakması bekleniyor.

Bankalar için emisyonlar konusunda karşılaşılan bir diğer güçlük ise, GHG Protokolü'ne göre Kapsam 3 olarak raporlanan verilerin toplanması ile ilgili sorunlardır. Bankaların büyük çoğunluğu finanse edilen emisyonların hesaplanmasında " Karbon Muhasebesi Finansal Ortaklığı (Partnership for Carbon Accounting (PCAF))" metodolojisini tercih ediyor. Bununla birlikte şirketlerin ve bankaların karbon muhasebesinde farklı yöntemleri kullanması karşılaştırma imkanlarını zorlaştırıyor.

Uluslararası bankaların büyük bir çoğunluğu 2050 yılında net-sıfır olmayı taahhüt etti. Bu çerçevede bankalar geçiş planlarını hazırlamaya devam ediyorlar. Geçiş planları kapsamında finansal olarak da makul kapsamlı eylemlerin geliştirilmesi gerekiyor. Ayrıca, doğa-tabanlı risklerle ilgili raporlamaya duyulan ilginin artması, bankaları bu konuda da bazı adımları atmaya zorluyor.

EFRAG XBRL Taksonomi Yol Haritasını Belirledi

Avrupa Finansal Raporlama Danışma Grubu (EFRAG), sürdürülebilirlik raporlaması alanındaki çalışmaları kapsamında, Avrupa Sürdürülebilirlik Raporlama Standartları'nın (ESRS) elektronik ortamda yapılabilmesi için gerekli olan Genişletilebilir İşletme Raporlama Dili (XBRL) Taksonomis’nin geliştirilmesi faaliyetlerine devam ediyor. Kurum bu çalışmalar kapsamında son olarak ESRS Set 1 XBRL Taksonomi Taslağı'nı kamuoyuna sunmuştu ve aldığı geri bildirimler doğrultusunda halihazırda stratejik yönlendirmeler hazırlıyor.

EFRAG’ın Yol Haritası

EFRAG, 8 Şubat 2024 tarihinde yayımladığı ESRS Set 1 XBRL Taksonomi Taslağı için 8 Nisan 2024 tarihine kadar kamuoyundan geri bildirim topladı. Bu süreçte toplam 49 yanıt alındı ve geri bildirimler doğrultusunda taslak üzerinde değişiklikler yapıldı. EFRAG’ın stratejik yönlendirmeleri doğrultusunda nihai taksonomi, Temmuz 2024’te onaylanarak Avrupa Komisyonu ve Avrupa Menkul Kıymetler ve Piyasalar Otoritesi'ne (ESMA) iletilecek. ESMA, sürdürülebilirlik raporlaması için etiketleme standartlarını (RTS) geliştirecek ve ardından bu taslak da Avrupa Komisyonu’na sunulacak. EFRAG'ın da belirttiği üzere, değiştirilmiş Avrupa Tek Elektronik Formatı (ESEF) RTS'nin 2025 yılında Avrupa Komisyonu tarafından kabul edilmesi bekleniyor. 

XBRL Taksonomisi’nin Önemi

XBRL (eXtensible Business Reporting Language), işletme bilgileri ve sürdürülebilirlik verilerinin elektronik iletişimi için kullanılan bir raporlama dili olup, işletme verilerinin hazırlanması, analizi ve aktarılması konusunda büyük faydalar sağlamaktadır. Bununla birlikte, sürdürülebilirlik verisinin oluşturulmasına katkı sağlayan ve bu verileri kullanan her kesime maliyet avantajı, daha fazla verimlilik, doğruluk ve güvenilirlik sunmaktadır. Sürdürülebilirlik konularında veri sunanlar, bilgilerini aynı şekilde ifade ederek bu bilgilerin kolayca paylaşılmasını ve anlaşılmasını sağlar, böylece analiz ve yorumlama süreçleri hızlanır. (KGK Bilgi Notu’ndan istifade edilmiştir.)

ISSB Standartları Dünya Genelinde Yaygınlaşıyor

Halihazırda birden çok sürdürülebilirlik raporlama çerçevesi mevcut ve bu durumun biraz da kaosa ve sürecin anlaşılmasında zorluklara sebep olduğu hemen herkesin şikayet ettiği bir durum. Ancak kurumlar ve karar vericiler de bu sorunun farkında ve raporlama dilleri arasında uyumluluğu artırarak bu duruma bir çözüm bulma gayretindeler. Bu kapsamda öne çıkan ve birçok şirket adına önemli bir ihtiyacı gideren raporlama çerçevelerinden biri de ISSB Standartları. Ülkemizin benimsediği TSRS’lere de kaynak metin olan bu standartlar gün geçtikçe kendine daha fazla kullanım alanı bulmaya başladı.

Dünya çapında GSYİH'nın neredeyse %55'ini ve küresel sera gazı emisyonlarının yarısından fazlasını temsil eden 20'den fazla ülkenin, sürdürülebilirlik raporlaması için ISSB standartlarını kullanacağını taahhüt etmesi, bahse konu standartların küresel ölçekte bir referans hattı oluşturacağını işaret ediyor.

Bu çıkarımı destekleyecek bir gelişme olarak; Çin Maliye Bakanlığı 27 Mayıs 2024'te Çin Sürdürülebilirlik Açıklama Standartları hakkında bir taslak yayınladı. Taslakta ISSB standartlarına dayalı kurumsal sürdürülebilirlik açıklama standartları ve iklimle ilgili açıklama standartlarının 2027 yılına kadar yürürlüğe girmesi önerildi. Standartların ilk etapta borsada listelenen şirketlere yönelik gönüllü olarak uygulanması ve zaman içerisinde kapsamının genişletilmesi bekleniyor.

Avrupa Birliği'nde ise EFRAG ve ISSB, Avrupa Sürdürülebilirlik Raporlaması Standartları ile IFRS S1 & S2 standartlarının birlikte çalışmasına yönelik bir rehber yayımladı. İlave olarak, Birleşik Krallık, ISSB standartlarının Ocak 2026'dan itibaren büyük ve listelenmiş şirketler için uygulanacağını duyurdu.

Ancak elbette herkes ISSB ile uyum konusunda bu kadar ılımlı davranmıyor. ABD'nin Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu (SEC), ISSB'nin kullanımına yönelik farklı bir tutum sergiledi. SEC kuralları ile ISSB Standartları arasında benzerlikler olsa da, ISSB standartlarının alternatif bir raporlama rejimi olarak kullanılmasına izin verilmiyor.

Diğer yandan, ISSB standartlarının benimsenmesini kolaylaştırmak üzere ile TCFD, GRI, SASB Standartları ve ESRS gibi diğer standartlarla ortak çalışabilirliği sağlayacak rehberler üzerinde çalışmalar da devam etmekte.

AVRUPA YEŞİL MUTABAKATI

Avrupa İş Konseyi’nin SKDM Tavsiyeleri

AB’de yer alan işletmeleri temsil eden işveren örgütü Avrupa İş Konfederasyonu (BusinessEurope), Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması’nın Ekim 2023’te başlayan ve 2025 sonuna kadar sürecek olan geçiş süreci ile ilgili bazı tavsiyelerde bulundu.

Avrupa Komisyonu ve SKDM Ulusal Yetkili Makamları’na iletilen tavsiyeler şu şekilde:

1. Avrupa Komisyonu, tedarikçilerin ilgili verileri sağlama konusundaki hazırlıklarını artırmak adına, üçüncü ülkelerde CBAM gereklilikleri konusunda farkındalık oluşturma çabalarını güçlendirmeli ve şablonlar ile rehberleri daha fazla üçüncü ülke diline çevirmeli

2. Varsayılan değerleri kullanma süresini en azından 2024 sonuna kadar uzatılmalı. Düşük değerli ithalatlar için geçiş dönemi boyunca varsayılan değerlerin kullanımına izin verilmeli.

3. Şirketlere daha fazla destek ve teknik yardım sağlanmalı; örneğin ticaret portallarının nasıl kullanılacağına dair kılavuzlar veya emisyon hesaplamaları ve Excel dosyasının kullanımı gibi konularda daha az karmaşık ve anlaşılması daha kolay rehberler yayımlanmalı.

4. Şablonların nasıl kullanılacağı ve hesaplamaların nasıl yapılacağı konusunda ek eğitimler düzenlenmeli. KOBİ'lere yönelik daha fazla farkındalık eğitimleri düzenlenmeli.

5. Gümrük makamlarının KOBİ'lere ve gümrük müşavirlerine yönelik proaktif bir şekilde bilgilendirme yapması teşvik edilmeli.

6. SKDM ticaret portalları daha kullanıcı dostu hale getirilmeli. SKDM Yönetmeliği'nin gelecekteki revizyonu ile birlikte, “de minimis” eşiği mevcut rakam olan 150 avrodan daha yukarı çekilmeli. (De Minimis: Rekabet üzerindeki etkisi hissedilmeyecek kadar az olan, çok küçük işletmeler arasındaki anlaşmaların yasaklama dışında tutulması. Kaynak: Lexpera)

Tavsiye metninin tamamını buradan indirebilirsiniz.

YEŞİL BÜYÜME PREMİUM İÇERİKLERİ

Yeşil Büyüme’nin kurumsal sürdürülebilirlik alanında profesyonellere yönelik olarak ürettiği rapor, analiz ve rehberleri aşağıdaki linklerden satın alabilirsiniz ya da ücretli abonemiz olarak tüm içeriklere ücretsiz olarak erişebilirsiniz.⬇️

• CSRD Üçüncü Ülke Şirketlerine Yönelik Uyumluluk Rehberi

• AB Taksonomisi Uyum Rehberi

• CSDDD Ayrıntılı Düzenleme Rehberi

• Dünya Bankası Karbon Fiyatlandırmada Mevcut Durum ve Trendler Raporu Geniş Özeti

• Yeşil Varlık Oranı ve Taksonomi Düzenlemeleri

• Alman Tedarik Zinciri Özen Yükümlülüğü Kanunu (LkSG) İncelemesi

• Mayıs Ayı ESG Raporu: Geçtiğimiz Ay Yaşanan Önemli Gelişmeler

📰 BAŞKA NELER VAR?

Geçtiğimiz hafta gündeme dair basında yer alan ilgi çekici başlıklar:

• 40 Bn Divestment Threat Looms Over EU ESG Funds Under New Guidelines

• Sustainable Finance No Substitute Net-Zero Targets

• SKD Başkanı Ediz Günsel: Sürdürülebilirlik Raporlamalarında Bilinç Artıyor

• Bültende yer almasını istediğiniz konuları [email protected] üzerinden paylaşabilirsiniz.

• Haftaya yine dolu dolu bir bültende buluşmak üzere. Hoşça kalın!