Merhaba, Yeşil Büyüme'nin Haftalık Bülteni'ne hoş geldiniz. Özellikle sizin girdilerinizle ve ekosistemin ihtiyaçlarıyla şekillenecek bu bültende hangi konuları görmek istersiniz? Bize yazın. Keyifli okumalar!

Bu bültende ele aldığımız başlıca konular şu şekilde;

• Avrupa Komisyonu Başkan Yardımcısı Joseph Borrell'in kaleme aldığı "Savaş, enerji ve iklim krizinin ardından geçen bir yıl" isimli makale

• ABD'nin endüstriyel silahlanma yarışının Avrupa Birliği'ne olası etkileri

• ABD Eski Başkan Yardımcısı Al Gore'un desteklediği "çevre ihlallerinin yapay zeka ile uzaydan izlenmesi" projesi

• TUREB tarafından hazırlanan Rüzgar Enerji Santralleri Raporu

• Sürdürülebilirlik raporlamasının geleceği

• 2023 yılında işletmeleri etkileyecek sürdürülebilirlik trendleri

• Yeşil Mutabakat İhtisas Çalışma Grupları

• Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakan Yardımcısı Prof. Dr. Mehmet Emin Birpınar'ın Çevre ve Şehircilik Uzmanı Ersin Gürtepe ile birlikte kaleme aldığı makale

Hazırsanız başlıyoruz:

🗺AVRUPA YEŞİL MUTABAKATI

🔥Savaş, enerji ve iklim krizinin ardından geçen bir yıl

Avrupa Komisyonu Başkan Yardımcısı Joseph Borrell, Ukrayna Savaşı'nın ardından geçen bir yılı değerlendiren bir makale kaleme aldı. Makalede öne çıkan hususlar;

• Putin'in şantajına AB boyun eğmedi ve Rus petrol & doğalgazının bir politik silah olarak kullanılmasına izin vermedi.

• 2020 yılında ortalama 20 €/MWh olan doğal gaz fiyatları Ağustos 2022'de 300 €/MWh'a kadar yükseldi. Ocak 2023 itibariyle doğalgaz fiyatları 100 €/MWh'ın altına indi.

• Rusya'dan ithal edilen doğalgaz ve petrolün tamamen sonlandırılması Avrupa Birliği ile Rusya arasındaki ilişkiyi önümüzdeki dönemde derinden etkileyecek.

• 18 Aralık 2022'de kabul edilen AB ETS sayesinde ilgili sektörlerdeki emisyonların 2030 yılına kadar 2005 yılı seviyelerine göre %62 oranında azaltılması planlanıyor.

• 2026-2034 yılları arasında Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması'nın tam olarak yürürlüğe girmesi ile birlikte AB ETS'de dağıtılan ücretsiz tahsisatlar kaldırılacak.

• Avrupa Birliği, ABD tarafından 2022 yılında kabul edilen Enflasyon ile Mücadele Yasası çerçevesinde ABD'li şirketlere verilecek devlet desteklerine, Avrupa Birliği'ndeki şirketlerin rekabet gücüne zarar vereceği gerekçesi ile karşı çıkıyor.

Y🌎RUM: Avrupa Birliği'nin ABD'nin yapmayı planladığı gibi kendi şirketlerinin rekabet güçlerini artırmak için finansal destek verme kapasitesi sınırlı. Bu nedenle, ABD'nin kendi şirketlerine vereceği devlet desteklerinin Dünya Ticaret Örgütü'nün kurallarına uygun olmadığını değerlendiriyor. Halihazırda henüz çözülemeyen bu sorunun kısa vadede AB-ABD ilişkilerinde bazı pürüzlere yol açması bekleniyor.

🏃‍♂️ABD'nin endüstriyel silahlanma yarışının AB'ye olası etkileri

Ağustos 2022'de ABD tarafından kabul edilen Enflasyonla Mücadele Yasası kapsamında yenilenebilir enerji ve elektrikli araçlar konusunda 369 milyar $'lık dev bir ekonomik paket açıklandı. Bu paketin başlıca hedefi, temiz teknolojilerle ilgili Çin'in elde ettiği üstünlüğü yeniden ele geçirmek. Çin, küresel ölçekte batarya üretiminin %75'ini ve solar fotovoltaik hücrelerinin %85'ini üretiyor. Ayrıca, dünyanın en büyük 10 rüzgar türbini üreticilerinden 7'si Çinli.

ABD'nin çıkardığı yasanın Avrupa Birliği'ndeki üreticiler için bazı olumsuz etkilerinin olması bekleniyor. Bu nedenle özellikle Fransa ve Almanya, enerji, ulaşım, endüstri, binalar ve tarımda temiz teknolojiler bağlamında Avrupa Birliği'nin rekabet gücünü korumak için çalışmalarına hız verdi.

🎋SEKTÖREL SÜRDÜRÜLEBİLİK

🕵️‍♀️Çevre ihlallerinin yapay zeka ile uzaydan izlenmesi

ABD Eski Başkan Yardımcısı Al Gore, uzayda kullanılacak yapay zeka teknolojileri sayesinde, normal şartlarda yerde ölçülmesi çok zor olan metriklerin doğru şekilde tespit edilebileceğini ifade etti. Climate TRACE olarak adlandırılan yapay zeka tabanlı platform sayesinde önemli sera gazı kaynaklarının tespit edilebileceği ifade ediliyor.

TUREB tarafından hazırlanan "Rüzgar Enerji Santralleri Raporu" Türkiye'deki rüzgar enerji santralleri ile ilgili kapsamlı bilgiler sunuyor.

Rüzgar Enerji Santralleri Raporu'nda aşağıdaki bilgileri bulmanız mümkün:

• Rüzgar Enerji Santralleri Kurulum Tablosu

• RES'lerin yatırımcıya göre dağılımı

• Yıllık Elektrik Üretimi ve Oranı

• Aylık Elektrik Üretimi ve Oranı

• Saatlik Elektrik Üretimi ve Oranı

💼KURUMSAL SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK

📕 Sürdürülebilirlik raporlamasının geleceği

Sürdürülebilirlik raporlaması ile ilgili son dönemde çok fazla gelişme yaşandı. Avrupa Birliği Sürdürülebilir Finans yol haritası, sermayenin sürdürülebilir aktivitelere yönlendirilmesi için iddialı ve kapsamlı bir çerçeve sunuyor. Yakın dönemde kabul edilen Kurumsal Sürdürülebilirlik Raporlama Direktifi (CSRD), uygulamada olan Finansal Olmayan Raporlama Direktifi'nin kapsamını genişleterek detaylı raporlama yükümlülükleri getiriyor. CSRD'nin amacı AB Taksonomisi ve Sürdürülebilir Finans Raporlama Direktifi ile birlikte uyumlu hale getirilmiş bir sürdürülebilirlik raporlama ekosistemi oluşturmak. Bununla birlikte, CSRD'nin standartlarının oluşturulma sürecinin, İklimle Bağlantılı Finansal Beyan Görev Gücü (Task Force on Climate-Related Financial Disclosures (TCFD)), Sürdürülebilirlik Muhasebesi Standartları Kurulu (Sustainability Accounting Standards Board (SASB)) ve Küresel Raporlama Girişimi (Global Reporting Initiative (GRI)) standartları ile uyumlu olmasına dikkat edilmeye çalışılıyor. Sürdürülebilirlik raporlaması ile ilgili yakın dönemde yaşanan gelişmeler şu şekilde özetlenebilir;

• COP 27 İklim Zirvesi'nde Uluslararası Finans Raporlama Standartları (International Financial Reporting Standards (IFRS)), küresel sürdürülebilirlik raporlaması ile ilgili asgari evrensel standartların oluşturulması için Uluslararası Sürdürülebilirlik Standartları Kurulu (International Sustainability Standards Board (ISSB))'nin kurulduğunu duyurdu.

• IFRS ayrıca sürdürülebilirlik alanında çalışan öncü kuruluşlar ile birlikte "İklimle Bağlantılı Raporlama Direktifi" ve "Sürdürülebilirlik ile İlgili Finansal Bilgilerin Beyanına Yönelik Genel Gereksinimler"i yayımladı.

• CSRD'nin raporlama standartlarını hazırlayan Avrupa Mali Raporlama Danışma Grubu (the European Financial Reporting Advisory Group (EFRAG)), GRI ile bir işbirliği protokolü imzaladı.

2023 yılı içerisinde ilk standartların Avrupa Komisyonu tarafından kabul edilmesi beklenen CSRD kapsamında raporlamalar 2024 yılı için 2025 yılında başlıyor. 11.700 şirketi kapsayan ve gönüllülük esasına dayanan Finansal Olmayan Raporlama Direktifi (Non-Financial Reporting Directive (NFRD))'nin yerini alacak olan CSRD, yaklaşık 49.000 şirkete raporlama zorunluluğu getiriyor. CSRD kapsamında raporlanacak hususlar;

• Sürdürülebilirliği dahil edecek şekilde iş modelleri & stratejileri ve bunların Paris İklim Anlaşması ile belirlenen 1.5 derece hedefine uyumu

• Bu hedefe ulaşmak için belirlenen hedefler ve ilerlemeler

• Yönetimin rolleri ve sorumlulukları

• Özen yükümlülüğü dahil şirketin sürdürülebilirlik politikaları

• Değer zincirine bağlı olumsuz etkiler

• Sürdürülebilirlik ile ilgili başlıca riskler

• SFDR ve AB Taksonomisi ile uyumlu raporlama

• Kalitatif ve kantitatif bilgi

• Geçmişin değerlendirilmesi ve geleceğe yönelik projeksiyonlar

• Kısa, orta ve uzun dönemi kapsayan bilgiler

CSRD kapsamında raporlamalar elektronik formatta (XHTML) ve tag kullanılarak yapılacak. KOBİ'lerin 2028 sonrasında CSRD'ye dahil edilmesi bekleniyor. Bununla birlikte, CSRD'nin tedarik zincirleri üzerinde meydana getireceği etkilere uyum sağlamak için KOBİ'lerin şimdiden gerekli adımları atması tavsiye ediliyor.

🎯2023 yılında işletmeleri etkileyecek sürdürülebilirlik trendleri

IMD Sürdürülebilirlik Direktörü Natalia Olynec kaleme aldığı makalede, 2023 yılında iş dünyasını etkileyecek sürdürülebilirlik eğilimlerini şu şekilde derledi;

• Şirketlerin büyük çoğunluğu 2050 net-sıfır hedefi doğrultusunda çalışmalarına hız verdi. Bu çerçevede işletmelerin emisyonlarının yaklaşık %90-99'unu oluşturan Kapsam-3 emisyonlarının ayrı bir önemi var.

• Özel sermayenin sürdürülebilirlik ile ilgili sorunların çözümünde daha aktif yer alabilmesi için organizasyonların sürdürülebilirlik prensiplerini içselleştirecek şekilde dönüşmesi gerekiyor.

• Aile şirketlerinin sürdürülebilirlik ile ilgili performanslarını daha iyi izleyebilmeleri için dijital yetenekleri kazanması tavsiye ediliyor.

• Ukrayna Savaşı ve enerji krizi, enerji verimliliği ve yenilenebilir enerjiye geçiş sürecini hızlandırdı.

• BM Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları Raporu - 2022'ye göre iklim değişikliğine bağlı biyoçeşitlilikte yaşanan sorunlar nedeni ile yaklaşık 40.000 canlı türünün yaşamı tehlikede.

🇹🇷 TÜRKİYE'NİN NET-SIFIR YOLCULUĞU

👉 Yeşil Mutabakat İhtisas Çalışma Grupları

Türkiye'nin Avrupa Yeşil Mutabakatı ile başlayan yeşil dönüşüme uyum sağlayabilmesi için kurulan çalışma grupları;

• AB SKDM İhtisas Çalışma Grubu (Ticaret Bakanlığı)

• Ulusal Karbon Fiyatlandırma İhtisas Çalışma Grubu (Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı)

• Ulusal Döngüsel Ekonomi Eylem Planı İhtisas Çalışma Grubu (Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı)

• Teknolojik Dönüşüm/Gelişim İhtisas Çalışma Grubu (Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı)

• Sürdürülebilir Nihai Tüketim İhtisas Çalışma Grubu (Ticaret Bakanlığı)

• Sürdürülebilir Tüketim ve Üretim Eylem Planı İhtisas Çalışma Grubu ( Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı)

• Sıfır Kirlilik Eylemi İhtisas Çalışma Grubu (Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı)

• Çelik Sektörü İhtisas Çalışma Grubu (Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı)

• Alüminyum Sektörü İhtisas Çalışma Grubu (Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı)

• Çimento Sektörü İhtisas Çalışma Grubu (Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı )

• İnşaat Sektörü İhtisas Çalışma Grubu (Ticaret Bakanlığı)

• Tekstil ve Konfeksiyon Sektörü İhtisas Çalışma Grubu (Ticaret Bakanlığı)

• Yeşil Finansman İhtisas Çalışma Grubu (Hazine ve Maliye Bakanlığı)

• AB Projelerinin Finansmanı İhtisas Çalışma Grubu (Dışişleri Bakanlığı AB Başkanlığı)

• Temiz Enerji İhtisas Çalışma Grubu (Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı)

• Sürdürülebilir Tarım İhtisas Çalışma Grubu (Tarım ve Orman Bakanlığı)

• Sürdürülebilir Akıllı Hareketlilik İhtisas Çalışma Grubu (Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı)

• Adil Geçiş Politikaları İhtisas Çalışma Grubu (Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı)

• Eğitim-Öğretimde Yeşil Dönüşüm İhtisas Çalışma Grubu (Milli Eğitim Bakanlığı)

• Sürdürülebilir Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuat Uyumu İhtisas Çalışma Grubu (Ticaret Bakanlığı)

Türkiye'de adı konulmamış yeşil dönüşüm süreci

Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakan Yardımcısı Prof. Dr. Mehmet Emin Birpınar'ın Çevre ve Şehircilik Uzmanı Ersin Gürtepe ile birlikte kaleme aldığı makalede dikkat çeken hususlar;

• UNEP tarafından yayımlanan 2022 yılı Emisyon Açığı Raporu’na göre mevcut taahhütler ışığında yüzyılın sonunda küresel sıcaklık artışının sanayi öncesi döneme kıyasla +2,8℃ daha fazla olacağı belirtilmiş...Tüm bu gelişmeler bizlere esasında insanlığın büyük bir tehdit altında olduğunu göstermektedir. Dolayısıyla yaşam tarzından iş modellerine, üretimden tüketime çok yönlü yeşil dönüşüm ve değişimlerin yaşanması tercihten ziyade bir zorunluluk halini almıştır. 

• Yakın dönemde Türkiye'de milli emisyon ticaret sistemi kurulacak ve "İklim Kanunu" teklifi TBMM'ye sevk edilecek.

• Türkiye Elektrik İletişim AŞ (TEİAŞ) verilerine göre kurulu güç içerisindeki yenilenebilir enerjinin payı %54'e yükseldi.

• Son 20 yıllık periyotta Rüzgârdan Enerji (RES) Üretim Kapasitesi 19 MW değerinden 11 bin 200 MW değerine, Güneşten Enerji (GES) Üretim Kapasitesi sıfırdan 9 bin MW değerine, Jeotermal Enerji (JES) Üretim Kapasitesi 17 MW değerinden bin 680 MW değerine, Biyokütle Enerji (BES) Üretim Kapasitesi 27 MW değerinden 2 Bin 170 MW değerine, Hidrolik Enerji (HES) Üretim Kapasitesi de 12bin MW değerinden 32 Bin MW değerine çıkarılarak yenilenebilir enerji kurulu gücünün sadece son yirmi yıllık süre zarfında 3,5 katı aşkın bir artışla 12 bin MW değerinden 56 bin MW değerine yükseltilmesi sağlanmıştır.

• Üç tarafı denizlerle çevrili ülkemizin bu potansiyelinden istifade edebilmek, güneş, rüzgâr ve deniz (gel-git/dalga vb) gibi yenilenebilir enerji yatırımlarının deniz üstü (off-shore) alanlarda da yapılabilmesini temin etmek üzere 2018 yılında 7121 sayılı Kıyı Kanunu’nda bir düzenleme yapılarak uygulamanın önü açılmıştır.

• Rüzgâr ve güneş enerjisinin depolanması için de EPDK tarafından düzenlemeler yapılmış, bu itibarla 19 Kasım’da Resmi Gazete’de yayımlanan Enerji Depolamaya dair yasal düzenleme ile birlikte rüzgâr ve güneşte depolama kurulması halinde lisans muafiyeti verilerek yatırımların cazip hale gelmesi sağlandı.

• Bina yapımından kullanılan malzemelerden, binada kullanılan enerji, su ve diğer atık gibi alanlarda çevre ile uyumlu hareket edildiğini temsil eden yeşil binalar için ülkemize özgü yeşil bina sertifikasyon (Yes-Tr) sistemi geliştirilerek hayata geçirildi, bu esnada neredeyse sıfır enerjili bina (nSEB) üzerinde durulmuş, uygulama örneklerine başlandı. Diğer taraftan çatı üstü GES’lerin ruhsattan muaf tutularak binaların kendi enerjilerini üretmeleri kolaylaştırılmış, ayrıca 2 bin metrekare üzeri parsellerde inşa edilecek yapılarda yağmur suyu hasadı zorunlu tutularak doğal su kaynaklarının korunumu sağlandı.

Eğer bir arkadaşınızın yönlendirmesiyle buraya geldiyseniz, bültene abone olabilirsiniz. Her cuma dolu dolu bir bülten ile posta kutunuzdayız.

• Bültende yer almasını istediğiniz konuları iletiş[email protected] üzerinden paylaşabilirsiniz.

• Haftaya yine dolu dolu bir bültende buluşmak üzere. Hoşçakalın.