Merhaba, Yeşil Büyüme'nin Haftalık Bülteni'ne hoş geldiniz. Özellikle sizin girdilerinizle ve ekosistemin ihtiyaçlarıyla şekillenecek bu bültende hangi konuları görmek istersiniz? Bize yazın. Keyifli okumalar!

Bu bültende ele aldığımız başlıca konular şu şekilde;

• Sınırda Karbon Düzenlemesi Mekanizması (SKDM) ile ilgili AB kurumları arasında varılan uzlaşma

• Havacılık sektörüne yönelik AB Emisyon Ticaret Sistemi'nde yeni kurallar üzerine varılan uzlaşma

• Avrupa Konseyi'nin REPowerEU planı üzerinde vardığı geçici anlaşma

• Avrupa Birliği'nin yenilenebilir enerji sistemlerinin kurulumuna yönelik idari izin süreçleri ile ilgili kabul ettiği teklif

• Uluslararası Enerji Ajansı'nın Avrupa Birliği'nin yaşadığı enerji krizine dair yayımladığı rapor

• Avrupa Birliği, döngüsel bataryalara yönelik yeni kurallar üzerinde varılan uzlaşma

• Kurumsal Sürdürülebilirlik Raporlama Direktifi ile şirketlere getirilen yeni yükümlülükler

• Türkiye'nin karbonsuzlaşma politikaları

Hazırsanız başlıyoruz:

🗺AVRUPA YEŞİL MUTABAKATI

🏭 Sınırda Karbon Düzenlemesi Mekanizması (SKDM) ile ilgili AB kurumları arasında uzlaşmaya varıldı.

AB Emisyon Ticaret Sistemi (ETS)'nde artan karbon ücretlerine nedeniyle artan karbon kaçağı riskini azaltmayı hedefleyen SKDM, Avrupa dışındaki karbon yoğun endüstrileri temiz teknolojilere ve üretim süreçlerine geçmeye zorluyor. Başlangıçta Avrupa Birliği'ne ihraç edilen demir/çelik, elektrik, alüminyum, gübre ve çimentoyu kapsaması teklif edilen SKDM'nin kapsamına, Avrupa Parlamentosu'nun teklifi doğrultusunda hidrojen de dahil edildi. SKDM teklifinin, üçlü görüşmeleri devam eden AB ETS ile birlikte değerlendirilmesi gerekiyor. Avrupa Birliği'nin çevre politikalarına zarar veren ETS kapsamındaki ücretsiz tahsisatların, SKDM'nin kademeli olarak yürürlüğe girmesi ile birlikte kaldırılması planlanıyor.

İklim değişikliği ile mücadelenin küresel ölçekte yapılması gerektiğinin farkında olan AB'deki politika yapıcılar, AB ETS'nin Avrupa dışına uzatılması anlamına gelen SKDM ile diğer ülkelerdeki iklim politikalarının daha katı hale gelmesini sağlamak istiyor. Nitekim, 14 Temmuz 2021 tarihinde SKDM teklifinin duyurulması sonrasında Türkiye'de emisyon ticaret sistemi kurulumu ile ilgili çalışmalar hız kazandı. AB ETS ile aynı standartlarda karbon fiyatlamasının yapıldığı ülkelerden AB'ye ihraç edilen ürünler, SKDM kapsamında uygulanacak olan karbon fiyatlamasına tabi tutulmayacak. SKDM'nin uzlaşmaya varılan halinde dikkat çeken hususlar;

• SKDM'nin tam olarak yürürlüğe girmesi ile birlikte AB ETS'deki sektörlerin %50'sinden fazlasını kapsayacak.

• 1 Ekim 2023'ten itibaren belirlenen ürünlere yönelik raporlama zorunluluğu geliyor.

• 2026 yılına kadar sürmesi planlanan geçiş döneminde herhangi bir karbon fiyatlaması yapılmadan ürünlerde gömülü doğrudan emisyonlar raporlanacak.

• Dolaylı emisyonların hesaplamalara dahil edilip edilmeyeceğine geçiş dönemi sonrasında yapılacak değerlendirmelere göre karar verilecek.

• Geçiş döneminin sona ermesiyle birlikte AB'deki ithalatçılar bir önceki yıl gerçekleştirilen ürün ithalatının miktarını ve bu ürünlerdeki gömülü emisyonları beyan ederek yeterli miktarda SKDM sertifikasını teslim etmekle yükümlü olacak.

• SKDM kapsamındaki karbon fiyatlaması, AB ETS'deki haftalık karbon fiyatlaması esas alınarak yapılacak.

• Geçiş dönemi sonrasında SKDM tam olarak uygulamaya girmeden önce kapsamlı bir değerlendirme yapılacak.

• Daha sonraki dönemde SKDM'ye dahil edilecek ürün grupları ile ilgili rapor hazırlanacak.

Y🌎RUM: Türkiye'nin 2026 yılına kadar kendi milli ETS'sini kurması gerekiyor. Aksi takdirde, Türkiye'nin yeşil dönüşümünde kullanılabilecek finansal kaynaklar, SKDM uygulaması nedeni ile karbon fiyatlaması şeklinde Avrupa Birliği'ne aktarılacak. Diğer önemli bir konu ise, SKDM kapsamına giren ürün gruplarının üretim süreçlerinin karbondan arındırılması. AB ETS'de artan karbon ücretleri nedeni ile yüksek miktarlarda sera gazı emisyonu ile üretim süreçlerine devam edilmesi halinde, AB'deki ithalatçı firmalar üzerinden Türkiye'deki ihracatçı firmalara yüksek oranlarda karbon ücreti yansıtılabilir.

✈Havacılık sektörüne yönelik AB ETS'de yeni kurallar üzerine uzlaşmaya varıldı.

Yeni kurallar, 2012 yılından beri AB ETS'de yer alan havacılık sektörüne yönelik emisyon sınırlandırmalarını artırıyor. Bu sayede, karbon ayak izine yönelik havacılık sektöründe faaliyet gösteren aktörlere daha fazla sorumluluk yüklenirken, düşük emisyonlu teknolojilere geçenlere yönelik teşvikler de artırılıyor. Avrupa Komisyonu 2026 yılında Uluslararası Havacılık Örgütü tarafından hazırlanan "Uluslararası Havacılık için Karbon Dengeleme ve Azaltma Planı (CORSIA)"nın Paris İklim Anlaşması'nın hedeflerine uygunluğu ile ilgili bir değerlendirme yapacak. Bu değerlendirmenin sonucuna göre Avrupa Komisyonu, CORSIA'dan çıkma ile ilgili gerekli yasal düzenlemeleri hayata geçirecek.

AB ETS'den elde edilecek gelirlerden 1.6 milyar €, sürdürülebilir havacılık yakıtlarının geliştirilmesini için tahsis edilecek. Uluslararası havacılık ile ilgili hassas verileri korumaya dikkat edecek şekilde çevresel etkilerin daha şeffaf olarak raporlanması sağlanacak.

Avrupa Konseyi, REPowerEU ile ilgili geçici anlaşmaya vardı.

Rusya'nın Ukrayna'ya saldırması sonrasında hazırlanan REPowerEU Planı, temelde Avrupa Birliği'nin enerji çeşitliliğini ve güvenliğini artırmayı hedefliyor. Üye ülkeler, milli kurtarma ve dayanıklılık planlarına, REPowerEU kapsamında alacakları tedbirleri dâhil edecekler ve bu tedbirler NextGenerationEU bütçesinden finansal olarak desteklenecek. Alınacak tedbirlerin başlıkları;

• Kritik altyapılar ve binalarda enerji verimliliğinin artırılması

• E

• Biyometan ve yeşil hidrojen kullanımının yaygınlaştırılması

• Yenilenebilir enerjinin payının daha hızlı bir şekilde artırılması

• LNG dâhil doğal gaz altyapısının güçlendirilmesi

• Sınırlar arası enerji geçişinin daha etkin hale getirilmesi

• Elektrik depolama kapasitesinin güçlendirilmesi

ndüstrinin karbondan arındırılması

REPowerEU kapsamında geliştirilecek projelerin finansmanı %60 oranında Yenilikçilik Fonu ve %40 oranında ise ETS tahsisatlarından yapılması planlanıyor.

Y🌎RUM: REPowerEU planı ile Avrupa Birliği, Avrupa Yeşil Mutabakatı çerçevesinde belirlediği planları bir adım daha öteye götürdü. Bu bağlamda, Rusya'nın Ukrayna'ya açtığı savaş, Avrupa Birliği'ndeki yeşil dönüşümü hızlandırdı.

🌞Avrupa Parlamentosu, yenilenebilir enerji sistemi kurulumu ile ilgili izin sürecine yönelik teklifi kabul etti.

14 Aralık'ta onaylanan teklif ile birlikte "yenilenebilir hızlandırılmış alanlarda" kurulacak tesisler için önerilen 12 aylık izin süresi 9 aya düşürülüyor. Bu alanlar dışındaki izin süreleri ise 18 ayı aşmayacak. "Pozitif sessizlik" prensibine göre belirlenen süreler içinde yetkili mercilerden gerekli cevap gelmezse, yenilenebilir enerji sistemlerinin kurulumu için gerekli iznin verildiği kabul edilecek. "Yenilenebilir hızlandırılmış alanlar"ın belirlenmesinde üye ülkeler, kendi kamuoylarının görüşlerini dikkate alarak olumsuz çevresel etkilere yol açmayacak şekilde bir yol haritası izleyecek. Binalara 50 kW'ta kadar yenilenebilir enerji sistemi kurulumu için basit bir bildirim yeterli olacak ve bu sistemler için izin alma süresi 1 ay ile sınırlandırılacak.

Y🌎RUM: Avrupa Birliği, Ukrayna Savaşı sonrasında derinleşen enerji krizinin etkilerinden özellikle hanehalklarını ve küçük işletmeleri korumak için savaş dönemlerinde gösterilen yasal reflekslere benzer bir yaklaşım ile yenilenebilir enerji sistemlerinin yaygınlaşması önündeki idari bariyerleri kaldırıyor. Türkiye'de de özellikle binalarda güneş enerji sistemlerinin yaygınlaştırılması için benzer bir yaklaşımın sergilenmesi faydalı olacaktır.

🎋SEKTÖREL SÜRDÜRÜLEBİLİK

⚡ Uluslararası Enerji Ajansı, Avrupa Birliği'nin yaşadığı enerji krizi ile ilgili bir rapor yayımladı.

2023 yılında Avrupa Birliği'ni daha fazla zorlaması beklenen enerji krizinin aşılması için atılması gereken adımların sıralandığı raporda öne çıkan hususlar;

• Avrupa ve küresel tedarik zincirleri, Rusya'nın doğal gazı kesmesinin meydana getireceği tehlikeli sonuçlardan hâlâ kurtulmuş durumda değil. Önümüzdeki yıllarda doğal gaz fiyatlarından meydana gelecek dalgalanmalar, vatandaşların ekonomik açıdan ciddi sıkıntılar yaşamasına yol açabilir.

• 2022 yılında Avrupa Birliği'nin doğal gaza talebi %10 oranında azaldı. Bu azalmada ılık geçen kış koşulları etkili oldu.

• 2022 yılında Rusya'dan Avrupa'ya 60 bcm doğal gaz akışı gerçekleşti. 2023 yılında Rusya, Avrupa Birliği'ne doğal gaz tedariğini tamamen kesebilir.

• Avrupa Birliği, 2022 yılında Çin'in düşen doğal gaz talebinden yararlanarak yeterli ve uygun fiyata doğal gaza ulaşabildi. 2023 yılında Çin'in LNG'ye yönelik talebinin artması bekleniyor. Bu durum, Rusya'nın doğal gaz akışını tamamen kesmesi ihtimali ile birlikte değerlendirildiğinde 2023 yılının Avrupa Birliği için enerji tedariki açısından zor geçmesine yol açabilir.

• Avrupa Birliği'nde alınan enerji verimliliği tedbirleri, ısı pompalarının yaygınlaşması, nükleer ve hidro elektrik üretimindeki iyileşme, enerji krizinin çözümüne yönelik etkili adımlar arasında.

• Avrupa Birliği'nde enerji krizinin aşılması için yaklaşık 100 milyar €'luk yatırım gerekiyor.

🔋Avrupa Birliği döngüsel bataryalara yönelik yeni kurallar üzerinde uzlaşmaya vardı.

Avrupa Komisyonu tarafından 2020 yılında getirilen teklif ile tüm yaşam döngüleri dikkate alınarak farklı endüstrilerde kullanılan bataryaların daha sürdürülebilir ve döngüsel hale getirilmesi hedefleniyor. Yeni kurallar arasında öne çıkan hususlar;

• Teklifin yasalaşması ile birlikte 2024 sonrasında kademeli olarak bataryalara yönelik yeni karbon ayak izi, geri dönüştürülebilir içerik oranı, performans ve dayanıklılık standartları yürürlüğe girecek.

• 2025 yılının ortasından itibaren bataryalar konusunda üreticilere daha fazla sorumluluk yüklenecek.

• Taşınabilir bataryaların toplanmasına yönelik 2027 yılı için %63, 2030 yılı için ise %73 hedefi öngörülüyor.

• Ulaşımda kullanılan bataryalar için ise 2028 yılı için %51, 2031 yılı için ise %61 hedefi planlanıyor.

• Bütün toplanan bataryalarda yer alan özellik bakır, kobalt, lityum, nikel ve kurşunun azami seviyede geri dönüştürülmesi hedefleniyor.

• Lityum için materyal geri dönüşüm oranı 2027 yılı için %50, 2031 yılı için ise %80 olarak belirlendi.

💼KURUMSAL SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK

📕Kurumsal Sürdürülebilirlik Raporlama Direktifi'nin getirdiği yeni yükümlülükler

Direktif kapsamına giren şirketlerin raporlarında yer alması gereken hususlar;

• Şirketin iş modeli, strateji ve sürdürülebilirlik risk ve fırsatlarının kısaca tanıtılması

• ESG kapsamında belirlenen yıllık hedefler ve bu hedefler doğrultusunda atılan adımlar

• Gönüllülük esasından çıkarak zorunluluk haline gelen sürdürülebilirlik prensiplerinin şirketlerin uzun dönemli yönetim politikalarına dâhil edilmesi

• Sürdürülebilir bir iş modeline geçiş için uygulama planları

• Sera gazı azaltım hedefleri

• Sürdürülebilirlik ile ilgili teşviklerin de yer aldığı politikalar

• Sürdürülebilirlik kapsamında ortaya çıkabilecek fiili ve potansiyel olumsuz etkilerinin tespitine yönelik oluşturulan durum tespiti mekanizması

Yeni başlayanlar için net-sıfır rehberi

🇹🇷 TÜRKİYE'NİN NET-SIFIR YOLCULUĞU

👉 Türkiye'nin karbonsuzlaşma politikaları

Levent Akbay'ın Dünya Gazetesi'nde yayımlanan "Yeni karbonsuzlaşma hedefi elbisesi sanayiye bol geldi" konulu yazısında yer alan önemli tespitler;

• Türkiye'nin COP 27'de açıkladığı "Ulusal Katkı Beyanı"nda 2030 yılı için 1 milyar 175 milyon tona çıkması beklenen emisyon miktarının %41 oranında azaltılması ve 2038 yılında emisyonlarının zirveye çıkması hedefi duyuruldu.

• Benimsenen hedefler endüstriler için zorlayıcı olmadığı için sanayiciler arasında düşük emisyonlu teknolojilere geçiş konusunda motivasyonun düşük olması bekleniyor.

• İklim Kanunu ile birlikte açıklanması planlanan yeni Emisyon Ticaret Sistemi'nin sağlıklı bir şekilde işlemesi beklenmiyor. Çünkü, emisyonlar için konulan üst sınır oldukça gevşek olduğundan karbon tahsisatlarına yönelik talebin de zayıf olacağı tahmin ediliyor.

BIST 25 Sürdürülebilirlik Endeksi

Kasım ayından itibaren Borsa İstanbul, BIST Sürdürülebilirlik 25 Endeksi'ni hesaplamaya başladı. Amaç, sürdürülebilirlik politikası açıklayan sorumlu işletmeler ile bu konuda daha yavaş davranan işletmeler arasındaki farkların yatırımcılar tarafından görülmesini sağlamak.

Eğer bir arkadaşınızın yönlendirmesiyle buraya geldiyseniz, bültene abone olabilirsiniz. Her cuma dolu dolu bir bülten ile posta kutunuzdayız.

• Bültende yer almasını istediğiniz konuları iletiş[email protected] üzerinden paylaşabilirsiniz.

• Haftaya yine dolu dolu bir bültende buluşmak üzere. Hoşçakalın.