Merhaba, Yeşil Büyüme'nin Haftalık Bülteni'ne hoş geldiniz. Girdileriniz ve ekosistemin ihtiyaçlarıyla şekillenecek bu bültende hangi konuları görmek istersiniz? Bize yazın. Keyifli okumalar!

NOT: Eğer bültenimiz e-posta sağlayıcınızın "tanıtım" kutusuna düşüyorsa, sorunu gidermek için bülteni "birincil" kutuya sürüklemeniz yeterli olacaktır.

Bu bültende ele aldığımız başlıca konular şu şekilde;

• Avrupa Birliği’nden motorlu taşıt geri dönüşümü ile ilgili düzenleme

• Avrupa Parlamentosu Doğa Restorasyon Yasası’nı kabul etti

• Amazon’un 2022 yılı sürdürülebilirlik raporu

• Avrupa Sürdürülebilirlik Raporlaması Standartları’nın gevşetilmesi yatırımcılarda endişe yaratıyor

• Sanayide yeni uygulama: Yeşil Organize Sanayi Bölgeleri

• Plastik kirliliği asıl gölleri etkiliyor

• Yeşil Sözlük: 3R prensibi

Lütfen aşağıdaki ankete katılarak içeriğimizi planlamamızda bize yardımcı olun:

🗺AVRUPA YEŞİL MUTABAKATI

🚗“Araçların Ömür Sonu Düzenlemesi“ teklifi Avrupa Komisyonu tarafından sunuldu

Avrupa Komisyonu, kullanım ömrünü tamamlamış araçların geri dönüşümüne dair önemli bir girişimde bulundu. "Araçların Ömür Sonu Düzenlemesi" teklifi, çevresel ve ekonomik kayıpları azaltmayı ve döngüsel ekonomi prensiplerine uyum sağlamayı hedefliyor. Modern düşük emisyonlu araçlarda hafif malzemeler, bataryalar ve elektronik bileşenler kullanılıyor ancak bu parçaların geri dönüşümü çoğunlukla zorlu olabiliyor.

Araç atıklarının etkin bir şekilde değerlendirilmesini engelleyen önemli problemler arasında döngüsel ekonomi prensiplerinin dizayn ve üretim aşamalarında göz ardı edilmesi, atıkları değerlendiren mekanizmaların düşük kaliteli hizmet sunması ve hammadde konusunda yurtdışına bağımlılık bulunuyor. Ayrıca, AB'deki araçların üçte biri, herhangi bir resmi kayıt olmadan, illegal şekilde AB dışına çıkarılıyor. Bu durum da bu sektördeki kontrol ve düzenlemelerin zayıf olduğunu gösteriyor.

Avrupa Birliği’nde alüminyumun %42’si, magnezyumun %44’ü, platinyumun %63’ü, doğal kauçuğun %67’si ve nadir metallerin %30’u otomotiv sektöründe kullanılıyor. Avrupa Komisyonu’nun teklifi şu hususları içeriyor;

• Döngüsel ekonomi kapsamında araçlar için asgari geri kullanılabilirlik ve geri dönüştürülebilirlik oranlarının konulması

• Araba üreticilerinin parçaların geri dönüştürülmesi ve değiştirilmesine yönelik daha açıklayıcı talimatlar hazırlaması

• Araç döngüsel pasaportunun hazırlanması

• Araçlarda kullanılan plastiğin %25’inin geri dönüşümden elde edilmesi

• Avrupa yollarında illegal şekilde kaybolan araçlar için bir kayıt sisteminin oluşturulması ve bu araçlara yönelik daha fazla denetim ve cezanın uygulanması

• Kullanılamayacak durumda olan araçların ihraç edilmesinin yasaklanması ve sadece yola çıkabilecek araçların ihraç edilmesine izin verilmesi

• Geri dönüşüm ve çöp haline gelme ile ilgili kısıtlamaların daha açık bir şekilde tanımlanması

• Ömür sonu işlemlerinde değerli parçaların toplanmasına yönelik zorunlu kurallar

• Ömür sonu işlemine tabi olacak araçlardaki plastiğin %30’unun geri dönüştürülmesi

• Araçlara ait atıklar ile diğer atıkların karıştırılmasının engellenmesi

• Yedek parçaların satılmasının teşvik edilmesi

• Üreticiler ile geri dönüştürücüler arasındaki iş birliğinin artırılması

• Kamyon, motosiklet ve otobüslerin yaşam sonu düzenlemesinin kapsamına alınması

🌴Avrupa Parlamentosu Doğa Restorasyon Yasası’nı kabul etti

Bu hafta, Avrupa Parlamentosu önemli bir adım attı ve Doğa Restorasyon Yasası'nı kabul etti. Yasası kabul edilen bu strateji, iklim değişikliği ve biyoçeşitlilik kaybının olumsuz etkilerini yavaşlatmayı ve ekosistemlerin dayanıklılığını güçlendirmeyi hedefliyor. Bunlar, nehirlerden ve denizlerden, ormanlara ve şehirlere kadar geniş bir yelpazeyi içeriyor.

Yasanın öne çıkan bir bölümü, Avrupa Birliği'ndeki deniz ve kara alanlarının en az %20'sinin korunması ve restorasyonu. Bu çerçevede, vahşi yaşamın yeniden canlanması, ağaçlandırma çabalarının hızlandırılması, şehirlerin daha yeşil hale getirilmesi ve tarım kimyasalları gibi potansiyel kirleticilerin ortadan kaldırılması bekleniyor.

Ekonomik anlamda bakıldığında, bu yatırımların geri dönüşü dikkat çekici. Araştırmalar, doğa koruma yatırımlarının gıda güvenliği ve üretim verimliliği gibi alanlarda her 1 avro yatırım için 8 ila 38 avro fayda sağladığını gösteriyor. Ayrıca, doğanın, dünyanın en büyük karbon yutağı olduğunu ve karbon tutma kapasitesini artırmak suretiyle iklim değişikliğinden kaynaklanan çevresel felaketlere karşı etkin bir savunma hattı oluşturabileceğini de unutmamak gerekir.

Yasa ayrıca aşağıdaki önemli hususları içeriyor:

• Polen taşıyıcılardaki azalmanın engellenmesi ve 2030 yılı sonrasında bunların sayısının artırılması

• 2030 yılına kadar şehirlerde hiç yeşil alan kaybı yaşanmaması ve 2050 yılına kadar bu alanların binalara ve altyapılara entegre edilerek %5 oranında artırılması

• Kelebekler ve tarla kuşları gibi canlıların biyoçeşitliliğinin artması ve toprağın karbon depolama kapasitesinin iyileştirilmesi

• Karbon depolama konusunda çok önemli bir rol oynayan turbalık alanların korunup geliştirilmesi

• Nehirlerdeki bariyerlerin kaldırılması

• Deniz çayırları gibi deniz ekosistemine ait yapıların korunması ve denizdeki biyoçeşitliliğin artırılması

• Ormanlık alanların genişletilmesi

SEKTÖREL SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK

Amazon’un 2022 yılı sürdürülebilirlik raporu

Dünyanın en büyük şirketlerinden Amazon, 2022 yılına ait sürdürülebilirlik raporunu açıkladı (indirme linki). Yaklaşık 1.5 milyon çalışanı bulunan ve neredeyse dünya genelinde bir tedarikçi ağına sahip olan şirket, daha önce 2040 yılında net-sıfır olmayı hedeflediğini açıklamıştı. Bu senenin raporundan göze çarpanlar ise şöyle:

• 2022 yılında şirketin net satışları %9 artarken karbon emisyonları ise %0.4 oranında azalmış.

• Daha önce 2030 olan operasyonlarının tamamını yenilenebilir enerjiyle karşılama zaman hedefi 2025 olarak güncellendi.

• Şirketin filosunda halihazırda yaklaşık 9000 elektrikli teslimat aracı bulunmakta.

• 2015'ten bu yana sevkiyat başına ambalaj ağırlığında ortalama %41 azalma sağlandı ve böylece 2 milyon tonun üzerinde ambalaj malzemesi kullanımının önüne geçilmiş olundu.

• Amazon'un giyim markası olan Amazon Private Brands, 2022 sonuna kadar kullanılan pamuğu %100 sürdürülebilir kaynaklardan tedarik etmeyi başardı.

• Müşteri memnuniyeti ve nakliye rollerinde bulunan ABD’li çalışanlar için 2021 yılında 18 dolar olan ortalama saatlik ücret 2022 yılında 19 dolara çıktı.

• Teknoloji odaklı rollerde kadın yönetici sayısında %66, siyahi yönetici sayısında ise %39'luk bir artış görüldü.

Beş senedir sürdürülebilirlik raporu hazırlayan Amazon’un bu raporu GRI standartlarına göre hazırlanmış.

🏢KURUMSAL SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK

📰 Avrupa Sürdürülebilirlik Raporlaması Standartları’nın gevşetilmesi endişe yaratıyor

Yaklaşık 90 varlık yöneticisi tarafından oluşturulan bir koalisyon, Kurumsal Sürdürülebilirlik Raporlama Direktifi (CSRD) kapsamında kullanılması planlanan Avrupa Sürdürülebilirlik Raporlaması Standartları (ESRS) düzenlemelerindeki gevşemeyi eleştirdi.

Koalisyon, ESRS düzenlemelerinde bazı maddelerin Avrupa Komisyonu tarafından zorunluluktan gönüllülüğe dönüştürülmesinin, yatırımcıların sürdürülebilirlikle ilgili risk ve fırsatları anlamasını zorlaştıracağı konusunda endişelerini dile getirdi. Ayrıca, bu değişikliğin Sürdürülebilir Finans Bildirim Düzenlemesi (SFRD) kapsamında yapılacak raporlamaların kalitesini de olumsuz etkileyeceği belirtildi.

2024 yılı başından itibaren büyük ölçekli şirketler için uygulanacak olan CSRD kapsamında yaklaşık 50.000 şirketin kurumsal sürdürülebilirlik raporlaması hazırlaması gerekecek. Varlık yöneticilerinin dile getirdiği talepler ise şunlar:

• Kapsam 1, 2 ve 3 raporlamalarının zorunlu tutulması

• Zorunlu geçiş planı hazırlanması

• SFRD kapsamında raporlanması gereken hususların CSRD kapsamında da zorunlu olması

• Biyoçeşitlilik geçiş planı hazırlanması

• ESRS'nin hazırlanmasında Uluslararası Sürdürülebilirlik Standartları Kurulu (ISSB) ve Küresel Raporlama İnisiyatifi (GRI) ile iş birliği yapılması

Bu konuda geniş çaplı bir halk danışma süreci yakın zamanda tamamlanan ve ESRS Set-1 ve Set-2 standartlarının önümüzdeki ay içinde yayımlanması beklenen raporlama kılavuzları için önemli gelişmeler olacak. Bu kılavuzlar, sürdürülebilirlikle ilgili raporlama uygulamalarını ve standartları önemli ölçüde şekillendirecek. Bu nedenle, kurumların ve yatırımcıların bu konuda hassas olmaları ve sürdürülebilirlik hedeflerini ve standartlarına uygunluğu sağlamaları önem arz ediyor.

🇹🇷 TÜRKİYE'NİN NET-SIFIR YOLCULUĞU

🏭 Sanayide yeni uygulama: Yeşil Organize Sanayi Bölgeleri

İklim değişikliği ile mücadelede, endüstrilerin ekonomik verimliliği ve karlılığı muhafaza ederek, çevresel ayak izlerini azaltmak kritik önemde. Ülkemizde de bu konuda çeşitli adımlar atılmaya devam ediyor. İlgi gören yenilikçi çözümlerden biri de Yeşil Organize Sanayi Bölgelerinin kurulması. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, bu çerçevede Yeşil OSB ve Yeşil Endüstri Bölgesi Sertifikasyon Sistemi'ni oluşturmuş durumda. Projenin temel amacı, ülkemizde yer alan sanayi bölgelerini, Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları doğrultusunda uluslararası standartlara ulaştırmak olarak belirlenmiş. Yeşil OSB Sertifikası’na hak kazanmak için belirlenen ön kriterler ise şöyle;

• OSB’deki atık sularının tümünün arıtılıyor olması

• OSB’de enerji üretim kaynağı olarak kömür kullanımının olmaması

• OSB’nin TSE tarafından TS EN ISO 14001 ve TS EN ISO 50001 standartlarından belgelendirilmiş olması

• İklim değişikliği ve sürdürülebilirlikle ile ilgili konuları izlemek ve yönetmek için organizasyonel yapıda bir birimin kurulması ve en az bir yetkin personel istihdam edilmesi

• OSB’nin en az temel seviye Sıfır Atık Belgesine sahip olması

Ayrıca, gerekli nitelikleri sağlayarak Yeşil OSB statüsü kazanan OSB'lerin, her yıl bir İyileştirme Raporu sunmaları bekleniyor. 01 Ocak 2025 sonrası kurulan ve ek alan tahsis edilen OSB'ler, kurulum aşamasından itibaren sürdürülebilir bir altyapı oluşturmak için Yeşil OSB Tasarım Sertifikası almak zorundalar. Yeşil OSB ve Yeşil Endüstri Bölgesi Sertifikasyon Sistemi kapsamındaki uygunluk değerlendirmeleri ise Türkiye Standartlar Enstitüsü tarafından yapılacak.

🌍ÇEVRESEL SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK

🔎Plastik kirliliği gölleri denizlerden daha çok etkiliyor

Nature dergisinde yayımlanan bir araştırma, tatlı su ekosistemlerindeki plastik kirliliğinin okyanuslardakinden daha yüksek olabileceğini gösterdi.

Dünya’nın farklı bölgelerindeki göl ve su rezervuarlarından alınan örneklere dayanan araştırma, nüfus yoğunluğunun az olduğu bölgelerdeki tatlı su alanlarında dahi plastik kirlenmesine rastlanıldığını ortaya koyuyor. Normalde deniz alanlarının plastikler için son dinlenme alanı olduğuna dair kabulün yanlış olabileceğini gösteren araştırmaya göre; halihazırda alg patlamaları, oksijensizleşme, aşırı su çekimi ve kuruma gibi sorunlarla karşı karşıya olan tatlı su alanları için plastik kirliliği yeni bir stres unsuru olarak eklenmiş durumda.

📗YEŞİL SÖZLÜK

3 R prensibi

3R Prensibi, yani Azalt-Yeniden Kullan-Geri Dönüştür (reduce-reuse-recycle), atık yönetiminde temel bir yaklaşım olarak kabul edilir. Bu prensibe göre, ilk olarak atık üretiminin azaltılması hedeflenir. Plastik ambalajlı ürünlerden kaçınılması, dayanıklı ürünlerin tercih edilmesi ve enerji tasarrufu gibi günlük alışkanlıklarla atık miktarı önemli ölçüde azaltılabilir.

Sonraki adım, atıkların mümkün olduğunca yeniden kullanılmasıdır. Bir ürünün ömrü dolmadan önce başka bir şekilde kullanılabilmesi, gereksiz tüketimin önüne geçer. Eskimiş kıyafetlerin onarılması veya farklı amaçlar için kullanılması gibi uygulamalar, atıkların ikinci bir hayata kavuşmasını sağlar.

Geri dönüşüm ise atıkların çeşitli işlemlerden geçirilerek yeni ürünlerin ortaya çıkarılması sürecidir. Bu adım, atıklardaki değerli malzemelerin geri kazanılmasını ve tekrar kullanılabilir hale getirilmesini içerir. Bu şekilde, hem atık miktarı azaltılır hem de doğal kaynaklar korunmuş olur.

📰 BAŞKA NELER VAR?

Geçtiğimiz hafta gündeme dair basında yer alan ilgi çekici başlıklar:

• The Arctic Is a Freezer That’s Losing Power | WIRED

• Ancient windcatchers in Iran give architects cooling inspiration | Renewable energy | The Guardian

• COP28 News: Europe Climate Pledge Opposed Over Emissions Cuts - Bloomberg

🔎GÖZÜNÜZDEN KAÇTIYSA

Gündemin yoğunluğuyla birlikte kaçırmış olabileceklerinizi sizin için derledik:

• AB elektrikli araç altyapısını tamamlıyor

• Uluslararası Ticaret Odası’nın SKDM ile ilgili görüşleri

• Bültende yer almasını istediğiniz konuları [email protected] üzerinden paylaşabilirsiniz.

• Haftaya yine dolu dolu bir bültende buluşmak üzere. Hoşçakalın!